Op de centencarrousel

Allereerst mijn felicitaties. Het is een eer en een genoegen om tot raadslid gekozen te zijn. Het raadslidmaatschap vraagt moed, een tikje eerzucht, bakken met tijd en veel, heel veel kopjes koffie. Je bent nu gemeentebestuurder. Lid van het hoogste orgaan. Wat ga je nu als eerste doen? Hoe ga je jouw politieke droom realiseren?

Bijna iedereen is in zijn leven wel eens op een draaiende draaimolen gestapt. Dat ding stopt niet en dus moet jij je aanpassen. Dat gaat zeker niet altijd goed. Je moet de snelheid van draaien inschatten en ook goed anticiperen op de ruimte op de draaimolen waar jij in gaat passen. Sta je eenmaal op de draaimolen, dan hoef je alleen nog maar te kiezen of je in het vliegtuigje gaat zitten, op het paard of in de brandweerauto. Als die niet al bezet zijn natuurlijk.

Elke gemeenteraad in Nederland is nu bezig met het politieke spel dat de Verdeling van de Macht heet. Wie met wie? Wie sluiten we uit? Welke coalitie zien we voor ons? Welke ambities gaan we realiseren? Wie worden de wethouders? Steeds meer raden vragen zich gelukkig ook af waar ze het de komende vier jaar met elkaar over willen hebben en sturen aan op een breed raadsakkoord. Hoe dan ook is het een spel van loven en bieden, koehandel, wandelgangen, achterkamers. Waar de leden van de verse gemeenteraad zomaar tot diep in mei mee bezig kunnen zijn. Zich ondertussen niet zichtbaar bekreunend om het feit dat ze op die manier het beleid van de vertrokken gemeenteraad-plus-bijbehorend-college nog doodleuk een jaartje aan het uitvoeren zijn.

Je kunt de planning- en controlcyclus goed vergelijken met de eeuwig voortgaande draaimolen. Van perspectiefnota via begroting naar bestuursrapportage(s) en jaarrekening. De cyclus stopt niet en wacht op niemand.

Wanneer spring jij met je fractie op de centencarrousel? Hoe ga je jouw politieke droom in de financiële cyclus krijgen? Ga je wachten tot er een college is gevormd en een coalitieakkoord is afgesproken? Nog los van het vertrouwen dat je dan aan ánderen geeft om jouw politieke droom te realiseren, betekent dat wachten ook dat de financiële vertaling van dat coalitieakkoord maar zeer beperkt in de komende begroting terecht gaat komen.

Want het werkt zo: de inmiddels demissionaire wethouders en de nimmer demissionaire ambtenaren werken parallel aan de onderhandelingen in de nieuwe gemeenteraad onvermoeibaar door aan een perspectiefnota voor het nieuwe begrotingsjaar. De perspectiefnota bevat de ‘grote’ keuzes voor het nieuwe jaar: hoeveel belasting heffen we, waar investeren we in en waar moeten we bezuinigen? Hoeveel kunnen en willen we lenen? Dat wordt in de zomer uitgewerkt en in november kan de raad een definitief besluit over de begroting nemen. Een nieuw coalitie- of raadsakkoord past maar zelden naadloos in de plannen die al gemaakt zijn. En dat op elkaar aansluiten kost tijd. Niet op tijd bijsturen staat daarmee gelijk aan een hele cyclus wachten. Met een jaar vertraging als resultaat.

De harde realiteit is dat jouw politieke droom alleen te bereiken is vía die draaimolen. En de perspectiefnota is de attractie op de draaimolen waar je nu in wilt zitten. Bereid je dus voor op de sprong.