Rijk dempt gemeentelijk ravijnjaar 2026 maar gedeeltelijk

Gemeenten krijgen in 2026 eenmalig 1 miljard euro extra van het kabinet. In dat jaar vloeit dan in totaal 36 miljard euro hun kant uit, 4 miljard minder dan in 2023.

Dat staat in de op Prinsjesdag gepresenteerde begroting van het gemeentefonds. De 1 miljard betreft een eenmalige bijdrage die samenhangt met de voorgenomen andere manier van bekostigen van gemeenten na 2025. Eerder was door het Coelo becijferd dat gemeenten door de herijking van het gemeentefonds in 2026 een gezamenlijk tekort van 3,9 miljard euro dreigt voor gemeenten. Dat tekort zal nu dus hooguit 1 miljard euro lager uitpakken.

Eigen belastinggebied

Gemeenten, maar ook Tweede Kamerleden, waarschuwden al geruime tijd voor het financieel ravijn dat na 2025 zou ontstaan. Tot die tijd zijn ze redelijk zeker van hun inkomsten, mede door de vastzetting van het zogeheten accres. Deze groei van het gemeentefonds, zo is afgesproken tussen rijk en gemeenten, ademt de komende jaren alleen nog mee met de loon- en prijsontwikkeling. Gemiddeld neemt het accres daarmee met 2,6 miljard euro toe. Maar hoe de financiering van gemeenten er vanaf 2026 uitziet, is en blijft een groot vraagteken. Het is nog steeds wachten op concrete plannen daarvoor. Mogelijk krijgen lokale overheden – gemeenten en provincies – de beschikking over een groter eigen belastinggebied, maar zeker is dat allerminst.

Forse terugval

‘In deze begroting zet het kabinet een stap in de richting van een oplossing voor het financiële ravijn in 2026 door 1 miljard euro aan het gemeentefonds toe te voegen. Voor de periode na 2026 zien wij echter een forse terugval in het accres. Daar moet echt een oplossing voor komen’, aldus voorzitter Jan van Zanen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Kleine plus

Volgend jaar is het accres van het gemeentefonds naar verluidt wel hoger dan waar dit voorjaar nog vanuit werd gegaan. Het gaat om een plus van bijna 400 miljoen euro. Grotendeels is dat een gevolg van de loon-en prijscompensatie.