Waterschappen jagen huiseigenaren op kosten

Huiseigenaren gaan vanaf 2013 meer waterschapsbelasting betalen, boeren minder. In drie waterschappen kunnen eigenaren van gebouwen tien procent duurder uit zijn.

Voorstel
Dat blijkt uit een analyse van het COELO (Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden) van het voorstel van de Unie van Waterschappen het belastingsysteem van waterschappen te wijzigen. Die plannen moeten per 1 januari 2013 ingaan.

Boeren

De kosten die de 26 waterschappen maken voor met name het droog houden van ons land, verdelen zij over huishoudens, eigenaren van gebouwen (vooral huiseigenaren) en eigenaren van grond (meest boeren). Wie meer profiteert van het waterschapswerk hoort volgens de wet ook een groter deel van de kosten te betalen. Eigenaren van gebouwen betalen nu circa de helft van de kosten. De lasten zullen volgens het nieuwe verdeelvoorstel nog meer dan nu worden verhaald op huiseigenaren. Grondeigenaren gaan er op vooruit.

Aparte heffingen 

Waterschappen kennen aparte heffingen voor huishoudens, eigenaren van gebouwen en eigenaren van grond. De Unie van Waterschappen stelt voor om voor eigenaren van grond voortaan andere uitgangspunten te gaan hanteren dan voor eigenaren van gebouwen. Het kostenaandeel voor eigenaren van grond wordt afhankelijk van het aantal hectaren grond per 1000 inwoners. Eigenaren van gebouwen betalen de overblijvende kosten. Het kostenaandeel dat huishoudens betalen verandert niet.

Weeffout

De aanpassing zou nodig zijn omdat het huidige belastingsysteem een weeffout zou bevatten, waardoor in sommige waterschappen het tarief voor vooral agrariërs nu te hoog zou zijn. Het COELO-onderzoek laat zien dat juist in deze waterschappen het kostenaandeel van agrariërs slechts beperkt daalt als de plannen doorgaan.

Hoogwaterbeschermingsprogramma

Als tweede reden voor de herziening noemt de UvW dat waterschappen voortaan meebetalen aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma van de rijksoverheid. Dat programma regelt de versterking van de belangrijkste dijken. De extra kosten voor de waterschappen moeten op een rechtvaardige manier worden verdeeld. Met het huidige systeem zou dit volgens de waterschappen niet mogelijk zijn.

Niet logisch

De voorstellen leiden volgens het COELO echter tot veranderingen die moeilijk zijn uit te leggen. ‘Zo gaan eigenaren van gebouwen een groter deel van de kosten betalen naarmate de bevolkingsdichtheid kleiner is en omgekeerd. Dat is niet logisch. Als de bevolkingsdichtheid kleiner is, zijn er minder woningen en is dus ook het belang van huiseigenaren bij het waterschapswerk kleiner. Toch betalen zij meer. Dat is in strijd met het principe dat betaling afhangt van belang’, aldus COELO-ondezoeker Corine Houben.

Zwaarder belast
COELO toont aan dat eigenaren van gebouwen in alle waterschappen zwaarder kunnen worden belast. In drie waterschappen (Zuiderzeeland, Velt en Vecht en Fryslân) kan het bestuur hun kostenaandeel tot 10 procentpunt verhogen. In waterschap Amstel, Gooi en Vecht, onderin de figuur, is een stijging van het kostenaandeel van huiseigenaren mogelijk met 2,6 procentpunt, maar ook een daling met 6,4 procent.