Kosten waterverbruik stijgen de laatste jaren snel

Sinds 2022 zijn de kosten van huishoudens aan drink- en afvalwater fors toegenomen. Na 2022 zijn die lasten van 672 naar 733 euro in 2024 gegaan.

Vervuiling

Dat zette het Groningse instituut COELO op een rij in het economenblad ESB. De kostenstijging lijkt het gevolg van droogte door klimaatverandering en toenemende vervuiling van het afvalwater. De verwachting van drinkwaterbedrijven, gemeenten (riolering) en waterschappen (afvalwaterzuivering) is dat die kosten verder zullen oplopen.

Rioolheffing

Drinkwaterbedrijven, gemeenten en waterschappen sturen gebruikers ieder een eigen rekening of aanslag om hun watertaken te bekostigen. Vanwege al die aparte rekeningen hebben huishoudens volgens COELO-onderzoeker Corine Hoeben vaak geen goed beeld van de totaalbedragen die zij betalen voor watergebruik of van de ontwikkeling daarvan. Zo brengen drinkwaterbedrijven een prijs in rekening die is gekoppeld aan het waterverbruik en de rijksoverheid heft daarover nog belastingen. Gemeenten dekken hun waterkosten voornamelijk uit de opbrengst van de rioolheffing. En waterschappen betalen de afvalwaterzuivering uit een zuiveringsheffing die voor meerpersoonshuishoudens drie keer zo hoog is als voor eenpersoonshuishoudens.

Doelmatiger

‘Tussen 2010 en 2021 blijkt het bedrag dat we kwijt zijn voor levering en verwerking van (drink)water gemiddeld 0,9 procent per jaar te zijn gedaald, van 748 euro naar 672 euro’, aldus Hoeben. ‘De daling komt mede doordat er tussen 2011 en 2022 maatregelen zijn genomen om de doelmatigheid in de sector te vergroten, bijvoorbeeld door de samenwerking tussen partijen te verbeteren. Hierdoor is meer dan 600 miljoen euro bespaard.’

Verdubbeling tarief

De belastingen die huishoudens aan het rijk afdragen, zijn in diezelfde periode als enige wel gestegen: gemiddeld 2,2 procent per jaar. Dat komt volgens Hoeben vooral omdat het rijk het tarief van de belasting op leidingwater in 2014 verdubbelde om op die manier meer inkomsten te genereren.

Afvalwater

Na 2022 stijgen de lasten opeens sterk, van 672 naar 733 euro in 2024. Wegens droogte door klimaatverandering en toenemende vervuiling nemen de kosten van drinkwaterproductie en de verwerking van afvalwater toe. Het nog verder vergroten van de doelmatigheid om de lastenstijging te beperken zal volgens Hoeben moeilijk zijn. De verwachting is dan ook dat de lasten de komende jaren verder zullen toenemen.