Strijd om meer geld voor gemeenten opgeschroefd

Alle Kamerleden van de PvdA moeten bij de komende begrotingsbehandeling strijden voor structureel extra geld voor gemeenten. In het verkiezingsprogramma van de sociaaldemocraten voor de Kamerverkiezingen van volgend jaar moeten bovendien concrete voorstellen komen om het gemeentefonds te vergroten.  

Achterban

Een motie van deze strekking wil een aantal PvdA-wethouders en -raadsleden indienen tijdens de politieke ledenraad van 10 oktober van de partij. De strijd om meer geld voor gemeenten wordt hiermee opgeschroefd. ‘Het is de eerste keer dat vanuit de achterban Kamerleden op deze wijze worden opgeroepen om voor meer geld voor gemeenten te pleiten’, stelt initiatiefnemer Maarten Wiedemeijer, raadslid voor de PvdA in Haarlem. Dat is hard nodig, vindt hij, want tijdens de algemene politieke beschouwingen heeft geen enkele partij in de Kamer gerept over de financiële nood bij gemeenten. ‘Wij zien gebeuren dat er landelijks niets wordt gedaan. Dan moeten tekorten lokaal worden opgelost, maar dat gaat heel veel pijn doen.’

Verschraling

De motie ‘Laat gemeenten niet vallen’ beoogt gemeenten toereikend, vanuit het rijk, te financieren. De coronacrisis treft de gemeentefinanciën hard, stelt Wiedemeijer. Inkomsten lopen terug en uitgaven stijgen. In de begroting van het kabinet en de tegenbegroting van PvdA, GroenLinks en SP worden geen ‘significante aanvullende middelen’ beschikbaar gesteld, aldus de motie. Maar ook al voor de coronacrisis stond het water bij heel veel gemeenten aan de lippen, door onder meer de tekorten op de Wmo en jeugdhulp. Tekorten bij gemeenten leiden tot ‘verschraling van zorg en welzijn, kunst en cultuur, lastenverhoging, verschraling van onderhoud van de openbare ruimte en infrastructuur’, aldus de motie. Een ‘structureel hogere financiering’ in het sociaal domein is nodig om ‘noodzakelijke zorg voor alle inwoners toegankelijk te houden’.

Vanaf 500 miljoen euro

Concrete bedragen voor verruiming van het gemeentefonds worden in de motie niet genoemd, maar bij de begrotingsbehandeling 2021 moet het gaan om ‘substantiële, structurele bedragen’ voor gemeenten, voor zowel de algemene uitkering als voor de Wmo en jeugdhulp. Wiedemeijer denkt aan een bedrag ‘vanaf 500 miljoen euro structureel’. Aan incidentele extra’s hebben gemeenten niets. Gemeenten moeten meerjarig op voldoende budget aankunnen. Niet alleen voor de zorg, maar ook voor bijvoorbeeld woningbouwopgaven en de energietransitie.  

Verkiezingsprogramma

In de week van 12 oktober debatteert de Tweede Kamer over de begroting van Binnenlandse Zaken, waaronder het gemeentefonds valt. De initiatiefnemers van de motie zien hun kans tot wijziging van die begroting schoon, omdat de coalitie in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft. ‘De PvdA (kan) samen met andere coalitie- en oppositiepartijen een aanpassing van de Begroting van 2021 e.v. bewerkstelligen’, aldus de motie. Daarnaast moet de verkiezingsprogrammacommissie concrete voorstellen doen om het gemeentefonds te vergroten en ‘gemeenten in staat te stellen hun publieke taak voor inwoners en organisaties fatsoenlijk uit te voeren’, aldus de motie.

Ongevraagd advies

Er zijn honderd steunbetuigingen van PvdA’ers nodig om de motie in stemming te laten brengen. Woensdag aan het einde van de middag stond de teller op 97. Als de motie komende week voldoende steun krijgt in een digitale raadpleging, is de motie als vanzelf aangenomen. Zo niet, dan wordt de motie op de politieke ledenraad besproken en in stemming gebracht. De politieke ledenraad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan onder meer de fracties in de Tweede en Eerste Kamer en het partijbestuur over de politieke koers van de partij, tussen de congressen door. Mede-indieners van de motie zijn PvdA-wethouders uit Barendrecht, Nissewaard, Renkum, Wageningen en Zaanstad en de PvdA-fractievoorzitters uit Utrecht en Rotterdam.