Malle Pietje

De zoektocht naar extra bezuinigingen is in volle gang. Hoewel nog niet duidelijk is waar de zes miljard euro extra (structurele) rijksbezuinigingen vandaan gaan komen, staat als paal boven water dat een deel ervan − opnieuw – door gemeenten moet worden opgehoest.

Terwijl die ‘eerste overheid’ van het rijk alsmaar extra taken in de mik krijgt geschoven, de financiële beleidsvrijheid beperkt is, en ‘derden’ steeds meer een beroep doen op de gemeentekas. Neem de noodlijdende kermisbedrijfhouders (‘de gemeente moet ons financieel ondersteunen’) en de Kinderombudsman (‘gemeenten moeten de kinderarmoede maar oplossen’). Een andere: alcoholpreventie onder jongeren. Dat loopt nog niet zoals het kabinet had bedacht toen gemeenten deze taak er een half jaar geleden bij kregen. Gemeenten moeten een tandje bijzetten, zonder extra geld. 

Via de ‘trap-op-trap-af’-systematiek komt een deel van die extra zes miljard bezuinigingen via een korting op het gemeentefonds op het bordje van gemeenten. Daar bovenop is de kans aanwezig dat nog meer gekort wordt op de budgetten voor werk, langdurige zorg en jeugdzorg als deze per 2015 naar gemeenten overgaan.

En dan hebben we nog het sociaal akkoord dat met werkgevers en werknemers, maar zonder gemeenten, is gesloten. De sociale partners blazen nu al flink van de toren om de ‘buit’ te behouden die in april is binnengehaald met de ondertekening van afspraken over onder meer de hervorming van de sociale werkvoorziening en het aan het werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking. Omwille van de lieve vrede in de polder is de kans groot dat het kabinet de sociale partners tegemoet zal komen. Gemeenten lagen en liggen opnieuw aan de laatste mem.

Ook als gemeenten wat meer financiële armslag zouden krijgen, zou het wellicht beter behapbaar zijn. Verruiming van het lokale belastinggebied is echter een politieke no-go-area. MKB-Nederland voorzitter Biesheuvel deed er nog een schepje bovenop door gemeenten op te roepen de ozb voor bedrijven te verlagen. Want ja, natuurlijk moeten gemeenten in deze voor iedereen moeilijke tijden vooral de ondernemers te hulp schieten.

Het is de hoogste tijd dat gemeenten op de rem trappen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten, die eerder stelde dat gemeenten in een volgende bezuinigingsronde gespaard moeten worden, moet voet bij stuk houden. Gemeenten zijn Malle Pietje niet en moeten zich dan ook niet zo gedragen.

Het zou alle blaastoeters bovendien sieren als ook zij eindelijk eens verantwoordelijkheid gaan nemen en vooral kijken naar wat zij zelf kunnen doen. Alleen maar wijzen naar anderen − en met name gemeenten − zonder de hand in eigen boezem te steken, is te goedkoop. Er bestaat niet zoiets als gratis geld.