Gemeenten verstrekken veel minder pgb’s

Gemeenten hebben in 2017 een kwart minder persoonsgebonden budgetten (pgb’s) verstrekt ten opzichte van 2015, meldt Trouw. Vanwege de omvangrijke fraude met pgb’s zijn gemeenten terughoudend geworden.

Zorg in natura in plaats van pgb

Gemeenten verstrekten volgens voorlopige cijfers van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) afgelopen jaar ongeveer 60.000 pgb’s in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en ongeveer 17.500 pgb’s in het kader van de Jeugdwet. Daarmee is er ook een lichte afname ten opzichte van 2016, toen gemeenten 65.000 pgb’s verstrekten onder de Wmo en ongeveer 19.000 onder de Jeugdwet. Het lagere aantal pgb’s is het gevolg van strengere regels van gemeenten in een poging om fraude met pgb’s terug te dringen. Sommige gemeenten als Almelo en Enschede proberen zorg zelfs zoveel mogelijk in natura te verstrekken. Van de grote gemeenten heeft Almere het aantal pgb’s het verst teruggebracht. De VNG kon donderdag nog niet aangeven of er in 2017 minder sprake is geweest van gevallen van fraude of de verdenking van fraude omtrent pgb’s die door gemeenten zijn verstrekt. Ook de vraag of de lagere verstrekking van pgb’s komt door een groter gebruik van zorg in natura kon door de VNG-woordvoering nog niet worden beantwoord.

Einde aan bemiddelingsbureaus

D66-Kamerlid Vera Bergkamp zegt in Trouw dat zij zich zorgen maakt om de dalende hoeveelheid pgb’s die gemeenten verstrekken. ‘Het gaat erom dat mensen passende zorg krijgen. Ook gemeenten zijn daar verantwoordelijk voor’, aldus Bergkamp. Kritiek komt ook van de belangenvereniging voor pgb-houders Per Saldo. Directeur Aline Molenaar meent dat de extra regels die gemeenten ter voorkoming van fraude hebben ingesteld, onbedoeld fraude in de hand hebben gewerkt. Malafide bemiddelingsbureaus zouden volgens haar juist aan cliënten zijn gekomen doordat de regels voor hen te ingewikkeld zijn gemaakt. Per Saldo, Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en Bergkamp kwamen vorige week samen met een plan om in twee jaar een eind te maken aan de nauwelijks te controleren pgb-bemiddelingsbureau’s.  

Geen keuze meer

Desgevraagd laat Molenaar aan Binnenlands Bestuur weten dat er wat haar betreft twee kanten zitten aan de door Trouw gepubliceerde SVB-cijfers: ‘Als het zo is dat er veel mensen zelf voor hebben gekozen om over te gaan op zorg in natura omdat gemeenten contracten hebben gesloten met passende zorgaanbieders, is dat goed nieuws. Wij krijgen echter ook andere signalen; namelijk dat gemeenten terughoudend zijn om mensen met een zorgvraag te informeren over pgb’s, extra eisen stellen, of zeggen helemaal geen pgb’s meer te willen verstrekken. Sommige gemeenten regelen zorg als begeleiding en dagbesteding in de algemene voorzieningen, waarbij de zorgbehoevende bijna geen keuze meer heeft. Dat kan ook niet de bedoeling zijn.’

Gebruiksvriendelijker en fraudebestendiger

Volgens Molenaar kan het pgb zowel gebruiksvriendelijker als fraudebestendiger worden als de regelgeving wordt versimpeld. ‘Het loopt nu via vier wetten en dan hebben gemeenten ook nog uiteenlopende vormen van beleid. Het belangrijkst is dat er een uniformering van de verplichtingen, criteria en de regelingen komt. Daarnaast zouden gemeenten zich meer als dienstverlener mogen opstellen naar budgethouders en hen beter informeren. Als je budgethouders zoveel mogelijk in staat stelt zelf hun zaken te regelenhoeven ze ook niemand in te schakelen die een ander belang heeft.’

Noodgedwongen pgb’s

Tot slot signaleert Molenaar dat mensen nog regelmatig uit nood voor een pgb opteren. ‘Bijvoorbeeld doordat ze geen passende zorg in natura kunnen krijgen omdat de desbetreffende aanbieder niet door de gemeente is gecontracteerd. Ook dat kan niet de bedoeling zijn. De keuze voor een pgb zou gebaseerd moeten zijn op een positieve overtuiging om zelf de regie te hebben over de zorg en wie die levert. Gemeenten zouden meer oog moeten hebben voor passende zorg voor de groep die die regieverantwoordelijkheid niet wil of kan dragen.’