Stelselwijziging omroepen op zijn vroegst in 2027

Gemeenten blijven in elk geval tot 2027 verantwoordelijk voor de bekostiging van de lokale publieke omroepen. Dat blijkt uit een brief die staatssecretaris Van Weyenberg aan de Kamer heeft gestuurd. Initieel zou het nieuwe stelsel, waarin het rijk de omroepen financiert, al vanaf 2025 gaan gelden. Dit werd vervolgens verschoven naar 2026, en nu dus weer een jaar later.

Lokale media onder druk

Het goed uitoefenen van de publieke functies van de lokale omroepen staat onder druk, aldus de staatssecretaris. In mei van dit jaar kondigde het kabinet daarom meerdere maatregelen aan om de positie van de omroepen te verstevigen. Door schaalvergroting: er bestaan straks alleen nog streekomroepen, financiële investeringen, en door de verantwoordelijkheid om omroepen te financieren uit het Gemeentefonds te halen en over te hevelen naar het rijk. Daarnaast krijgt de Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) een coördinerende rol in het nieuwe stelsel.

Mediawet

De wijzigingen vragen een flinke wijziging van de Mediawet. Daaraan werkt het kabinet op dit moment in samenwerking de NLPO en de VNG. Ook de Stichting Regionale Publieke Omroep, waarin de provinciale omroepen zijn vertegenwoordigd, is betrokken bij het overleg. Hun positie verandert niet, maar vanwege de komst van de streekomroepen is het volgens het kabinet belangrijk ‘oog te houden voor de balans en rolverdeling in de drie lagen van ons publieke mediabestel’. Het wetsvoorstel komt naar verwachting binnen een jaar naar de Kamer.

Jaar later

De inwerkingtreding van het wetsvoorstel is vervolgens voorzien per 1 januari 2026. De feitelijke start van het nieuwe stelsel voor de lokale publieke omroepen, waaronder de overheveling van de financiering van het Gemeentefonds naar de OCW-begroting, is echter voorzien per 2027. ‘Dit komt omdat er pas vanaf de geplande inwerkingtreding per 1 januari 2026 een wettelijke basis is voor een aantal noodzakelijke stappen die daarna nog komen’, zo verklaart de staatssecretaris de vertraging. Overigens heeft de VNG gemengde gevoelens over loskoppeling met de omroepen. De journalistenvakbond is daarentegen groot voorstander.

Investeringen

Ondertussen investeert het rijk wel in de lokale omroepen. Ook volgend jaar krijgt de Regeling Professionalisering Lokale Omroepen van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek een bijdrage van ongeveer tien miljoen euro. Daarnaast zijn er meerdere kleinschaligere stimuleringsprojecten, die bijvoorbeeld de samenwerking tussen omroepen moeten verbeteren. Volgens de NLPO zijn de investeringen bij lange na niet hoog genoeg. Van Weyenberg zegt toe voor de zomer terug te komen op een motie van VVD-Kamerlid Pim van Strien, waarin hij het kabinet opriep in kaart te brengen wat de totale effecten van de aangekondigde investeringen zijn.