Effectiever subsidiebeleid dankzij een controlfunctie

Onvoldoende middelen, samenwerking, politieke en bestuurlijke belangen, weerstand bij de uitvoeringsorganisatie: het succesvol implementeren van beleid is complex. En dat terwijl iedereen gebaat is bij soepele implementatie van nieuw beleid, want beleidsimplementatie beoogt een verbetering van bijvoorbeeld efficiëntie, naleving, samenwerking of dienstverlening binnen en buiten organisaties.

Nieuw onderzoek naar de invloed van een controlfunctie op implementatie van subsidiebeleid laat zien, dat deze variabele bijdraagt aan een consistente implementatie en betere naleving van de regels en procedures. Waarom? We nemen je mee in de onderzoeksresultaten.

Scope

Hoewel er al veel onderzoek is gedaan naar implementatievariabelen, is de controlfunctie binnen de overheidsorganisatie nog niet eerder onderzocht. Voor het onderzoek zijn twee gemeenten onder de loep genomen die een identieke subsidieverordening hebben vastgesteld. De ene gemeente maakt gebruik van een controlfunctie, terwijl de andere dit niet doet. Om de impact van de controlfunctie op de implementatie vast te stellen, is kwalitatief onderzoek naar subsidieverstrekking uitgevoerd in 2020 en 2021. De casestudie omvatte een documentenanalyse, interviews en kwalitatieve data-analyse.

Minder budgetoverschrijding door controlfunctie

Uit het onderzoek blijkt dat de gemeente met een controlfunctie de subsidieverordening beter naleeft dan de gemeente zonder. Bijvoorbeeld, in de gemeente zonder controlfunctie worden de subsidiebudgetten vaker overschreden en wordt de definitieve subsidie altijd vastgesteld conform de voorlopige subsidie, zelfs als de verantwoording nog niet is opgeleverd. In deze gemeente werden ook niet altijd het college en de raad geïnformeerd. Bovendien is tijdens COVID-19 de hardheidsclausule niet ingezet, terwijl dat wel de bedoeling was.

De implementatie in de gemeente zonder controlfunctie brengt ook andere risico's met zich mee. Potentiële aanvragers weten niet altijd van het bestaan van de subsidies af, wat kan leiden tot minder aanvragen. Ook de gemeenteraad wordt niet geïnformeerd over het totaalbedrag aan begrote en verstrekte subsidies, terwijl dit wel wenselijk is voor democratische controle. Verder wijkt deze gemeente af van de bepaling dat bij gebruik van artikel 4:23 lid 3 c Awb, de maximale subsidies en subsidieontvangers in de begroting moeten worden opgenomen.

De subsidiecontroller in de gemeente met een controlfunctie speelt een belangrijke rol in het proces van subsidieverstrekking. Hoewel deze functie niet alleen maar faciliterend is, wordt deze eerder als een verbindingsofficier gezien. De functie heeft een controlerend en faciliterend karakter en biedt daardoor kansen om het subsidieproces te stroomlijnen en de naleving van de subsidieverordening te bevorderen.

Effectieve controlfunctie verbetert implementatie

Al met al laat het onderzoek zien dat de controlfunctie binnen de overheidsorganisatie een belangrijke rol kan spelen bij de implementatie van beleid, in dit geval het subsidiebeleid. Het is aan te bevelen om bij de implementatie van beleid voldoende aandacht te besteden aan de inrichting van een effectieve controlfunctie om zo de naleving van het beleid te bevorderen en risico's te beperken.