Deels averechts effect plafondprijs rijbewijs

Doel van het maximeren van belastingtarieven is dat deze niet onbeperkt stijgen. Onderzoek wijst uit dat het aanbrengen van een plafond ook leidt tot een stijging van de lage tarieven.

Verschillen

De ontwikkeling van de gemiddelde tarieven voor een rijbewijs is daar een goed voorbeeld van, zo meldt het Groningse onderzoeksinstituut COELO in ESB. Gemeenten stellen zelf hun tarieven vast, hetgeen verschillen geeft tussen gemeenten – ook qua jaarlijkse mutatie. Een reactie vanuit het rijk is dan om die tarieven of de stijging daarvan te maximeren. In 2007 stelde de minister van Verkeer en Waterstaat dat de tariefverschillen voor rijbewijzen tussen gemeenten te groot waren en in 2010 kondigde de minister de komst van een maximumtarief aan. In 2011 werd de maximering wettelijk vastgelegd. Sinds 2014 is de wetgeving van kracht, het maximumtarief was toen 38,48 euro en dat wordt vervolgens jaarlijks geïndexeerd.

Norm

Het is volgens de onderzoekers duidelijk dat maximering ertoe leidt dat tariefverschillen tussen gemeenten kleiner worden omdat gemeenten met hoge tarieven hun tarief moeten verlagen. Een groot deel van de gemeenten had vóór 2014 een tarief boven het later vastgestelde maximum, maar na 2014 is dat voorbij. Minder bekend is volgens de onderzoekers dat een maximumtarief ook leidt tot een stijging van lage tarieven. Het maximumtarief – of maximum stijging – gaat als een norm fungeren: het vastgestelde maximum is wat je in rekening zou moeten brengen.

Signaal

Onderzoek wijst uit dat het deel van de gemeenten met een tarief van twee euro of meer onder het maximumtarief ook daalt. In 2008 was het tarief in circa een kwart van de gemeenten minimaal twee euro lager dan het latere maximumtarief. Dat daalt tussen 2011 en 2014, toen duidelijk was dat er een maximumtarief zou komen, tot zeven procent van de gemeenten. In 2022 heeft nog maar anderhalf procent van de gemeenten een tarief dat duidelijk onder het maximum ligt. ‘Het maximumtarief lijkt een signaal af te geven dat dit het tarief is dat je als gemeente zou moeten heffen, zo niet dan doe je jezelf als gemeente tekort. Op deze manier wordt het maximumtarief een norm en daalt het aandeel lage tarieven’, aldus de onderzoekers.