Btw op kosten voor exploitatie gemeentelijke begraafplaats compensabel?

In ‘gemeenteland’ loopt al jaren discussie over de vraag of de btw op kosten voor de exploitatie van begraafplaatsen compensabel is bij het Btw-compensatiefonds. De gemeente Krimpen aan de IJssel voert hierover een procedure waarover de Hoge Raad, waarschijnlijk later dit jaar, uitspraak zal doen.

In deze procedure staan de volgende geschilpunten centraal:

1. Handelt de gemeente als overheid bij de exploitatie van de begraafplaatsen?
2. Is het recht op compensatie van btw op de kosten uitgesloten, omdat de exploitatie van begraafplaatsen onder de vrijstelling voor lijkbezorgers valt?

Conclusie A-G

Onlangs is de conclusie van Advocaat-Generaal Ettema in deze procedure verschenen. Hierin komt zij tot de volgende conclusies:

• De gemeente handelt bij de exploitatie van de begraafplaatsen als overheid, omdat de wetgever aan de gemeente heeft opgedragen te zorgen voor de aanleg, het beheer, het onderhoud en de uitbereiding van de gemeentelijke begraafplaatsen, alsmede voor de uitgifte van de grafrechten in de zin van de Wet op de lijkbezorging (Wlb). Zij handelt hierbij op basis van een specifiek voor haar geldende juridisch regime. Of de gemeente hierbij eventueel in concurrentie treedt met andere partijen is door de A-G niet beoordeeld. Het Hof heeft namelijk geoordeeld dat de inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat er sprake is van concurrentieverstoring. De Staatssecretaris van Financiën komt in de procedure bij de Hoge Raad niet meer op tegen dit oordeel. 
• De vrijstelling voor diensten door lijkbezorgers moet richtlijnconform worden uitgelegd. Wanneer de vrijstelling voor diensten door lijkbezorgers in het licht van de Btw-richtlijn wordt bekeken, valt de exploitatie van een begraafplaats hier niet onder. Omdat de diensten van de gemeenten, indien zij door een ondernemer zouden worden verricht niet zijn vrijgesteld van btw, geldt geen uitsluiting voor het Btw-compensatiefonds.

De A-G komt evenals het Gerechtshof tot de conclusie dat de gemeente de btw op kosten voor exploitatie van de begraafplaatsen kan compenseren bij het Btw-compensatiefonds. Zij adviseert de Hoge Raad dan ook de gemeente in het gelijk te stellen en de uitspraak van het Gerechtshof in stand te laten.

Gevolgen voor de praktijk

Mocht de Hoge Raad de conclusie van de A-G volgen dan betekent dit dat gemeenten vanaf heden alle btw op de kosten voor de exploitatie van de begraafplaatsen kunnen compenseren bij het Btw-compensatiefonds. Daarnaast heeft deze wijziging (afhankelijk van de systematiek) mogelijk ook een gunstig effect op de berekening van het mengpercentage.

Voor het verleden geldt de mogelijkheid tot teruggaaf alleen wanneer tijdig bezwaar is gemaakt tegen de Bcf-beschikkingen over de afgelopen jaren. In de praktijk zien wij dat veel gemeenten dit al hebben gedaan. Onze ervaring is ook dat de Belastingdienst deze bezwaren (ook over de oudere jaren) aanhoudt tot de Hoge Raad uitspraak heeft gedaan. Voor deze gemeenten zal een gunstige uitspraak van de Hoge Raad dus leiden tot een fikse teruggaaf.

Mochten er nog geen bezwaren lopen of mocht de Belastingdienst deze niet willen aanhouden, dan is ons advies aan gemeenten om contact op te nemen met hun btw-adviseur en alsnog bezwaar te maken tegen de Bcf-beschikkingen over de afgelopen jaren respectievelijk beroep in te stellen bij de Rechtbank.

Wij helpen u graag verder

Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met een van onze adviseurs.

ERIK BAKX, Partner Belastingadvies BDO Arnhem (026) 352 54 92 / erik.bakx@bdo.nl
MATTHIJS VAN OOIJ, Senior manager btw, Mr., BDO Eindhoven (040) 269 80 65 / Matthijs.van.Ooij@bdo.nl
MADELEINE MERKX, Partner Bureau Vaktechniek, Dr., Mr. (013) 466 62 06 / madeleine.merkx@bdo.nl