We lopen vast

Als gemeenten moeten we meer de regie voeren en uitvoering geven aan de modernisering van onze informatievoorziening. Samen met de markt. Hoe we dat nu doen, is niet voldoende. Dat zet de overheid op achterstand in het bedienen van onze inwoners en het vervullen van onze rol in het maatschappelijk verkeer.

Het huidige informatielandschap van de overheid is te beperkend voor de dienstverlening die we willen en moeten bieden. Te vaak is het nu ‘computer says no’ als we maatschappelijke opgaven willen aangaan. Als we bijvoorbeeld gegevens willen uitwisselen met ketenpartners om oplossingen te vinden voor woningbouw. Als we inwoners met problematische schulden willen helpen. En ook als we mensen de ondersteuning willen bieden waar ze recht op hebben, zonder ze eerst van het kastje naar de muur te sturen. Voor al die dingen is het nodig dat de basis op orde is. De informatievoorziening is de onderlegger voor alle dienstverlening.

We hebben ook een betere informatievoorziening nodig om goed aan wet- en regelgeving te kunnen voldoen. Dat speelt nu al op het gebied van onder meer de AVG en de Wet open overheid. Dat zal straks nog ingewikkelder worden, met alle nieuwe Europese regelgeving in het kader van de Digital Decade. Als we adequaat aan al die nieuwe wetten willen voldoen, dan moeten we ons informatielandschap grondig herzien. Dat lukt alleen in samenwerking met leveranciers en ketenpartners. Als gemeenten moeten we hier het initiatief nemen en de regie voeren vanuit een duidelijke visie, heldere verwachtingen, een eenduidige architectuur en standaarden.

Als het gaat om het verbeteren van de uitvoering en de publieke dienstverlening, dan vraagt dat om een betere gegevensuitwisseling. Daarvoor zijn aanpassingen en veranderingen nodig op een aantal niveaus: in wetgeving, in het harmoniseren van gehanteerde begrippen en in een informatievoorziening die de overheid in staat stelt om gegevensuitwisseling op een effectieve manier vorm te geven. Zodat we basisgegevens zoals woonplaats en adres niet telkens opnieuw bij inwoners hoeven op te vragen. Maar dat we die, overheidsbreed, gebruiken vanuit gezamenlijke bronnen en gedeelde systemen, waarin privacy en security zijn geborgd.

Gemeenten onderkennen dit al een aantal jaren. Daarom werken ze aan de informatiekundige visie Common Ground. Die visie staat, met belangrijke uitgangspunten zoals het gebruiken van data bij de bron, modulair werken en een op API’s gerichte uitwisseling van gegevens. Het is zaak dat we nu de volgende stap zetten: dat de visie Common Ground concreet wordt (door)ontwikkeld, tastbaar wordt voor iedereen, en dat het iets wordt van álle gemeenten. En dat de gemeentelijke aansluiting wordt geborgd bij landelijke ontwikkelingen, generiek én bij publieke dienstverleners. Alle gemeenten en hun partners hebben immers baat bij een informatievoorziening die aansluit bij de eisen van deze tijd.

Als we de visie Common Ground weten te realiseren, dan zullen gemeenten en hun ketenpartners ervaren dat de obstakels om gegevens goed en veilig uit te wisselen en aan wetgeving te voldoen, voor een belangrijk deel worden weggenomen. We gaan die kant al op, er is de afgelopen jaren een goede basis gelegd. Door gemeenten en samen met andere publieke dienstverleners en marktpartijen. Maar we zijn er nog niet. Dat is de reden waarom op de komende algemene ledenvergadering van de VNG, gemeenten wordt gevraagd om een structurele investering in Common Ground. Die investering is essentieel om de omslag te markeren van denken naar doen, anders lopen we onherroepelijk vast.

Nathan Ducastel, directeur VNG Realisatie