Wolkbreuk

De meeste ICT’ers moeten niks hebben van computeren in de wolken. Uit een recente enquête van Forrester onder ruim tweeduizend IT-managers bleek  dat ruim 80 procent geen plannen heeft om in cloud computing te investeren.

Toch zullen dit voorjaar ook binnen de Nederlandse overheid stemmen opgaan de ICT-infrastructuur de deur uit te doen, in navolging van cloud computing-initiatieven in Amerika. ‘Waarom zou de overheid infrastructuur bouwen en betalen voor wat gratis is te krijgen?’,  aldus Vivek Kundra, Barack Obama’s federale CIO, afgelopen najaar bij de lancering van Apps.gov. Webdiensten zoals Google Apps zouden de overheid volgens Kundra letterlijk miljarden dollars kunnen besparen.

De cloud is iets metafysisch. Datacentra met rekken vol servers, lelijke kabels, stroomvretende koeling en ingewikkelde beheerseisen zijn niet meer van deze tijd. Applicaties kunnen voortaan in de wolken draaien: slim, groen en gratis! Onzin natuurlijk. Google Apps draaien gewoon op servers in Google’s datacentra. De zoekgigant kan de webdiensten gratis aanbieden omdat de inkomsten tot nu toe uit reclame komen, maar Google heeft de ambitie uit te groeien tot hét besturingssysteem van het internet.

Google’s CEO Eric Schmidt startte de hype rond cloud computing in de zomer van 2006. In dezelfde periode begon de verlieslijdende online boekhandel Amazon zijn eigen ICT-infrastructuur open te stellen voor diensten aan derden.

Het bleek een gouden greep. Dataopslagdienst Amazon S3 en later rekenkrachtdienst EC2 sloegen meteen aan bij met name web 2.0 startups. Het waren relatief goedkope manieren om zonder eigen ICT-infrastructuur geavanceerde webdiensten aan te bieden.
Amazons cloud computing-diensten lagen in het verlengde van gewone hosting voor websites. Ze gingen een aantal stappen verder dankzij technologische ontwikkelingen in met name virtualisatie en beheerstools. Voor het eerst werd het mogelijk rekenkracht en dataopslag over het netwerk als meetbare diensten aan te bieden. Nicholas Carr schetste in zijn boek The Big Switch in 2008 een toekomst waarin computerdiensten als stroom of water uit de muur zouden komen.

De innovaties die Amazon S3 en EC2 mogelijk maakten zijn echter ook op het eigen datacentrum toe te passen. De geclaimde voordelen van cloud computing hebben weinig te maken met uitbesteding van de ICT-infrastructuur aan een handvol grote dienstverleners. Lage startkosten maken cloud computing-diensten aantrekkelijk voor kleine bedrijven, maar voor grotere organisaties is het onwaarschijnlijk dat een externe dienstverlener op langere termijn beter en goedkoper werkt dan een eigen datacentrum.

Je kunt data niet vergelijken met stroom of water. Voor veel organisaties, zeker binnen de overheid, hebben data een kernfunctie. Consultants en dienstverleners wuiven zorgen over verlies van controle op de data vaak wat gemakkelijk weg. Je kunt een Service Level Agreement tekenen, maar de dienstverlener zal zelden toegang tot zijn locaties geven om audits uit te voeren. De recente Chinese hackactiviteiten op Google’s servers demonstreren dat het een reëel probleem blijft.

Topjurist Brad Smith van Microsoft stelde in januari op een bijeenkomst met hoge ambtenaren in Brussel dat overheden een sleutelrol moeten vervullen in de ontwikkeling van een veilige en open cloud.  Terug in de VS riep Smith een week later de regering op wetgeving te ontwikkelen om cloud computing te bevorderen. De regering Obama heeft al incestueuze banden met Google en Amazon. Google kondigde onlangs een serie cloud computing-producten voor Amerikaanse overheidsinstellingen aan.

Hopelijk houden Nederlandse overheden zich verre van deze manoeuvres. Binnen de overheid zou cloud computing nooit nodig moeten zijn. Uitbesteding van applicaties en dataopslag betekent verlies van expertise en groeiende afhankelijkheid van een dienstverlener. Consolidatie en virtualisatie van de eigen datacentra ligt meer voor de hand, desnoods in samenwerkingsverbanden. Dat was ook de prioriteit van 82 procent van de ICT-managers in de Forrester-enquête.

Peter Verkooijen is correspondent in de Verenigde Staten