Onduidelijkheid over gegevensuitwisseling schuldhulp

Het is vaak niet duidelijk welke gegevens partijen mogen delen in het kader van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs). De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ontvangt al jaren signalen, klachten en vragen over bijvoorbeeld vroegsignalering. Ook worden gegevens gedeeld terwijl daar geen wettelijke grondslag voor is.

Veel vragen

Sinds de wetswijziging begin dit jaar is er meer duidelijkheid over wat wel en niet mag, maar ‘toch blijken er in de praktijk nog veel vragen te zijn’, schrijft de AP in een handreiking. De wet regelt dat mensen bij gemeenten terecht kunnen als ze problematische schulden hebben of schulden hebben die problematisch kunnen worden. De toezichthouder benadrukt dat het moet gaan om problematische schulden.

Verstrekker en ontvanger

Ook vroegsignalering moet gaan om problematische schulden. ‘Geringe betaalachterstanden vallen daar niet onder.’ Alleen wettelijk vastgestelde signalen mogen worden verwerkt. ‘Als schuldeiser (verstrekker) en als gemeente (ontvanger) moet u allebei aantonen dat u alleen díe persoonsgegevens verwerkt die noodzakelijk (proportioneel) zijn voor vroegsignalering.’

Inwoner informeren

Er is vastgelegd welke gegevens gebruikt mogen worden voor de beslissing over de toegang, het opstellen van het plan van aanpak en de uitvoering. Bij de beslissing over de toegang moet de gemeente zichzelf bijvoorbeeld de vraag stellen of de inzage in fraudedossiers noodzakelijk is. En als er voor het plan informatie gedeeld wordt binnen het sociaal domein van de eigen gemeente, moet de gemeente zich beperken tot het strikt noodzakelijke en rekening houden met geheimhoudingsverplichtingen. ‘Zorg ervoor dat u de inwoner goed informeert over hoe u aan zijn gegevens komt.’

Dossiers scheiden

‘Zodra de daadwerkelijke hulpverlening start, is de uitvoerder van de hulpverlening verantwoordelijk voor de gegevensverwerking.’ Als de uitvoerder, bijvoorbeeld iemand van een wijkteam, dezelfde persoon is als degene die betrokken was tijdens de toeleidingsfase, dan is het van belang dat de dossiers gescheiden blijven. De AP noemt daarnaast enkele overige aandachtspunten, zoals het niet standaard verstrekken van het BSN.

Praktijk weerbarstiger

‘De Wgs gaat met deze fasering uit van een zekere chronologie in de schuldhulpverlening’, schrijft de toezichthouder. ‘De praktijk is echter weerbarstiger. Houd er rekening mee dat de verschillende fasen binnen de schuldhulpverlening gelijktijdig kunnen lopen. En dat professionals verschillende rollen kunnen innemen.’