Data over datacenters kunnen stukken beter

Het had een handzame introductie in het fenomeen datacenters moeten zijn, maar het werd een lijvig rapport dat beschrijft welke informatie niet klopt, ontbreekt of andere gegevens tegenspreekt. Een rapportage in opdracht van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) over datacenters laat vooral zien hoe lastig het voor beleidsmakers is om afgewogen beslissingen te nemen.

Misverstanden rondom datacenters

Je zal maar in een gemeenteraad zitten en een keuze moeten maken over de komst van een datacentrum in jouw gemeente. Dat is niet eenvoudig, laat een onderzoek zien dat is opgesteld in opdracht van de MRA. De rapportage was bedoeld als ‘handzame introductie in wat datacentra zijn’, schrijven de onderzoekers van telecomadviseur Stratix. Het mondde uit in een lijvig document over misverstanden en ontbrekende data.

Energievreters en landschapsvervuilers

Datacenters zijn energievreters, ze verpesten het landschap, ze verbruiken heel veel water en ze leveren vrijwel geen banen op. Dat is in grove lijnen hoe over datacenters wordt gedacht. Het maakt beleidsmakers huiverig om zich over het onderwerp te buigen. Wie dat toch doet, komt erachter dat overheidsdata elkaar vaak tegenspreken. Andere gegevens zijn helemaal niet voorhanden. Hier ligt een taak voor het CBS, de overheid en de sector, vinden de onderzoekers. In nieuwsberichten worden de beschikbare data bovendien vaak verkeerd geïnterpreteerd, bijvoorbeeld als geen onderscheid wordt gemaakt tussen het gecontracteerd vermogen en het daadwerkelijke energieverbruik van een datacentrum.

Stijging hier is besparing elders 

Het is ingewikkeld om de samenhang te zien tussen ICT op locatie en energieverbruik in datacenters, schrijven de onderzoekers. Stel dat de overheid besluit om ICT onder te brengen ondergebracht in een datacentrum, dan kost dit minder geld en energie dan wanneer diezelfde ICT op een lokaal rekencentrum van de overheid draait. Die besparing is beperkt zichtbaar in de statistieken. De stijging in energieverbruik door het datacentrum is daarentegen maar al te zichtbaar.

Datagroei niet per definitie meer energieverbruik

Een ander voorbeeld: we streamen en gamen er allemaal maar op los. In de berichtgeving over datacenters wordt dus vaak een koppeling gemaakt tussen de almaar groeiende berg data en de groei van het aantal datacenters. Helemaal terecht is dat niet: een groot deel van de data die wordt getoond op schermen blijft niet langer bewaard dan nodig. Een hit op TikTok wordt anders opgeslagen in een datacenter dan bijvoorbeeld bedrijfsgegevens die jaren moeten worden bewaard maar zelden geraadpleegd. Vooral de uitbreiding van netwerken leidt tot een stijging van energie, schrijven de onderzoekers, maar technologische innovatie op dat vlak leidt weer tot besparing. Het energieverbruik dat nodig is voor permanente opslag van data kost niet zo veel energie, maar het verwerken ervan dan weer wel.

Complex onderwerp

Complexiteit en elkaar tegensprekende getallen spelen ook rondom het waterverbruik en hergebruik van warmte van datacenters, schrijft Stratix. Het zijn onderwerpen die aandacht behoeven, maar wel op basis van gegevens die kloppen. De onderzoekers concluderen: ‘De digitale sector is een essentieel onderdeel van onze samenleving. Datacenters horen daar bij. Goed ontworpen en goed beheerd kunnen ze hun diensten leveren, terwijl ze efficiënt omgaan met elektriciteit, ruimte, water en warmte. (…) De uitdaging ligt erin hoe een goede beleidsmatige en maatschappelijke afweging te maken die wordt ondersteund door de juiste aannames en data.’

Het is niet de bedoeling dat het rapport een standpunt voor of tegen datacenters verdedigt, maar het zou beleidsmakers moeten helpen bij het analyseren en duiden van de informatie over datacenters, schrijft het MRA op de eigen website. De rapportage wordt op 12 juli gepresenteerd tijdens een kennissessie van MRA over datacenters.