Open overheid

Enkele grote Amerikaanse steden – waaronder San Francisco, Chicago, Washington en New York – hebben vorig jaar al online portals ingericht om overheidsdata voor burgers en ondernemers te ontsluiten. De initiatieven leken het voorbeeld te volgen van de in mei gelanceerde site Data.gov, die toegang biedt tot 118 duizend datasets.

In december blogde Obama’s CIO Vivek Kundra dat ‘het Witte Huis een wereldwijde beweging heeft ingezet om publieke sectordata beschikbaar te maken’. De Obama-regering publiceerde een Open Government Directive om overheidsinstanties en lagere overheden aan te moedigen meer databronnen online te zetten. De richtlijn eiste van overheidsinstanties dat ze voor 22 januari drie datasets kiezen om openbaar te maken, voor 6 februari een open overheidswebsite lanceren en voor 16 april een plan publiceren om transparantie te verbeteren en publieke participatie te bevorderen. Hoe precies werd in de richtlijn niet vermeld.

Het is begrijpelijk dat ook Nederland naar Barack Obama kijkt als lichtend voorbeeld voor de e-overheid. Maar zijn benadering is vooral die van de grote beloften en gebaren en dat niet altijd met evenveel substantie. Het echte werk wordt elders gedaan. Er valt meer te leren van wat bijvoorbeeld Michael Bloomberg in New York doet.

Bloomberg verdiende zijn miljarden met informatiediensten. Sinds zijn aantreden als burgemeester 8 jaar geleden stelt Bloomberg die ervaring ten dienste van de stad, te beginnen met een fundamentele reorganisatie van de interne IT-infrastructuur. Voor de burger resulteerde dat in één loket voor alle overheidsdiensten. Het telefoonnummer 311 was bewust een kanaal voor alle New Yorkers, niet alleen voor de digitale elite. De laatste jaren zijn de 311-diensten geleidelijk online gebracht op NYC.gov.

Tijdens zijn herverkiezingscampagne afgelopen oktober lanceerde Bloomberg het Connected City initiatief, dat 311 uitbreidt naar social media en dat de publieke dataportal NYC Data Mine online bracht. De burgemeester is zijn derde termijn begonnen met een consconsolidatieproject voor 55 datacentra bij 42 stadsdiensten. Bloomberg demonstreerde ook een 311 iPhone app. Burgers kunnen met de applicatie foto’s van gaten in de weg of andere problemen doorzenden naar het stadsbestuur. De applicatie gebruikt de GPS-plaatsbepaling van de iPhone om de locatie van het probleem mee te sturen. San Francisco had eerder al de vergelijkbare SeeClickFix app.

De Obama-fanclub op de website TechPresident was niet onder de indruk. Micah Sifry van TechPresident klaagde dat Bloomberg in plaats van de iPhone app alle 311-data online had moeten zetten, zodat New Yorkers zelf nuttige applicaties konden ontwikkelen. NYC Data Mine was voor Sifry veel te beperkt en voorzichtig. Het Witte Huis deelt dat ongeduld, maar het kostte Kundra en Chopra minstens een half jaar om de inhoudelijk magere, elf pagina’s tellende open overheidsrichtlijn te produceren. Obama’s jonge digitale helden hebben vooral trendy showprojecten binnen de overheid op hun naam. Ze hebben nooit lang genoeg op één plek gezeten om de verantwoordelijkheid voor de resultaten te nemen.

De resultaten van Obama’s digitale initiatieven vallen nog tegen. Recovery.gov moest de uitgave van de stimuleringsmiljarden transparant maken, maar de site biedt alleen wat overheden publiek kwijt willen, geen brondata. Bloomberg begon in New York met het lastige werk achter de schermen. De stad zal daar de komende jaren de vruchten van plukken. Inzendingen voor de NYC BigApps wedstrijd laten zien wat mogelijk is met open overheidsdata. Winnaar NYC Way, van een team Indiase ontwikkelaars in New Jersey, ontsloot ruim dertig datasets uit NYC Data Mine in één iPhone app, van restaurantinspecties en criminaliteitscijfers tot de locaties van metrostations, postkantoren en wifi hotspots.