Data over ondermijning online inzichtelijk

Data van gemeenten en gegevens van het Kadaster zijn gecombineerd met CBS-data en vandaag online gezet door het CBS en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in het dashboard ‘Zicht op Ondermijning’. Het dashboard moet gemeenten inzicht geven in patronen op het gebied van vastgoed en drugs in hun wijken en is het resultaat van de City Deal ‘Zicht op Ondermijning’.

Informatiepositie gemeenten verbeteren

Doel van het dashboard is om de preventieve aanpak van ondermijnende criminaliteit te versterken door de informatiepositie van gemeenten te verbeteren. Het CBS en het ministerie definiëren ondermijnende criminaliteit als ‘georganiseerde of stelselmatig gepleegde criminaliteit die de structuur van de maatschappij misbruikt en verzwakt’, zoals vastgoedfraude, witwaspraktijken, productie en handel in drugs, cybercrime en mensenhandel. Door beter inzicht in de lokale situatie, wat betreft vastgoed en drugs, kunnen gemeenten met behulp van het dashboard bepalen of er sprake is van een ongewenste situatie.

Data science
De in 2017 gestarte City Deal ‘Zicht op Ondermijning’ is een landelijk samenwerkingsverband tussen de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Tilburg namens de B5 (de vijf grootste gemeenten in de provincie Noord-Brabant) en Utrecht, ministeries (BZK, Justitie & Veiligheid, Financiën), de Belastingdienst, het Openbaar Ministerie, de Nationale Politie en het CBS. Eind 2018 is de looptijd verlengd tot juni 2021. Sindsdien hebben ook de gemeenten Almere, Groningen en Maastricht zich aangesloten. In de City Deal is gebruik gemaakt van microdata: koppelbare data op persoons-, bedrijfs- en adresniveau binnen de beveiligde omgeving van het CBS. De samenwerking is onder meer gericht op het onderzoeken van mogelijkheden van het gebruik van data science bij het vinden van patronen die kunnen wijzen op ondermijnende criminaliteit.

Onderzoeksvragen
Samen met gemeenten zijn onderzoeksvragen geformuleerd over de persoonskenmerken van verdachten van drugsdelicten en bewoners van hennepkwekerijen, onverklaarbaar woningbezit en vastgoedbezit van bestuurders van stichtingen. Een vast team van onderzoekers bepaalde per onderzoeksvraag welke gegevens uit welke bronnen nodig waren, en of tijdens het traject aanpassingen nodig waren. De rol van het CBS in deze City Deal is, naast datalevering, de kwaliteit en privacy bewaken. De gegevens zijn dan ook niet bruikbaar voor opsporing en kunnen niet worden herleid naar individuele adressen, personen of bedrijven. Het onderzoek geeft ook inzicht in wettelijke kaders en juridische onduidelijkheden, vooral op het gebied van dataleveringen.