Zoekt u advies of bevestiging van uw eigen overtuiging?

Ik heb een vraag voor u. Ervan uitgaand dat u, bestuurder in het openbaar bestuur, reeds voorzien bent van passende woonruimte, gaat mijn vraag over uw kinderen, kleinkinderen, de kinderen van uw buren, of laten we zeggen: uw lievelingsneef.

Stel dat uw neef u vertelt dat hij met samen met zijn echtgenoot een geweldig huis heeft gezien. U kent toevallig een betrouwbare financieel adviseur die uw neef kan helpen bij de zoektocht naar een goede hypotheek. De match wordt gemaakt, gesprekken gevoerd, bescheiden worden ingediend en de berekeningen gestart. Uw neef kan niet wachten, maar u maant hem tot rust: dit soort dingen moet je niet overhaasten.

Net voor het weekend komt de domper: het gaat niet lukken. Uw neef en zijn man zouden meer dan de helft van hun salaris kwijt zijn aan woonkosten en dat is nog maar één van de bezwaren. De banken zien ook niet veel in de tijdelijke contracten van uw neef en de werkgeversverklaring biedt te weinig zekerheid. De financieel adviseur heeft alle bekende hypotheekverstrekkers gebeld en offertes gevraagd, maar het antwoord is duidelijk: niemand wil het droomhuis financieren, ze krijgen het gewoon niet rond.

U baalt als een stekker: u kent uw neef en u twijfelt er niet aan dat hij de hypotheek kan (blijven) betalen. De makelaar vindt ook dat het huis een kans van jewelste is. U piekert het hele weekend over hoe nu verder.

Mijn vraag is: wat gaat u maandag doen? Gaat u op zoek naar een andere financieel adviseur? Eentje die verder kijkt dan de standaard kredietverstrekkers? En als een tweede adviseur met dezelfde boodschap komt, zoekt u dan een derde? Pleegt u zelf een belletje naar de bank met de mededeling dat ze veel te streng zijn voor uw neef?

Hoe ver gaat u in het voorschrijven van wat de financieel adviseur en de hypotheekverstrekker volgens u zouden moeten doen?

Mocht het antwoord zijn dat u ervoor zorgt dat die hypotheek er kómt, linksom of rechtsom, al moet u nog vijftien adviseurs benaderen, dan is deze tekst niet aan u besteed.

Mocht u echter denken dat de adviseur niet over één nacht ijs is gegaan en dat er blijkbaar in deze markt geen verantwoorde manier is om dit droomhuis van uw neef, zonder aanvullende financiële hulp, te financieren; dan is deze column voor u.

Precies díe houding kan de Functionaris Gegevensbescherming (FG) in uw overheidsorganisatie goed gebruiken. Neem de woorden van uw FG eens net zo serieus als de waarschuwingen van uw financiële adviseur, accountant of bouwkundig adviseur!

Uw FG past namelijk -net als uw financieel adviseur- geldende wet- en regelgeving toe op uw wensen en geeft inzicht in de risico’s die u loopt als u zich niet aan de regels houdt. De FG verzint de regels niet zelf. De FG houdt slechts toezicht op de naleving en adviseert u over de verplichtingen die volgen uit de AVG. Eén van die verplichtingen is bijvoorbeeld dat u passende technische en organisatorische maatregelen treft om te waarborgen en te kunnen aantonen dat uw organisatie de gegevens verwerkt volgens de regels. Die maatregelen moeten worden geëvalueerd en indien nodig worden geactualiseerd. (AVG art 24 lid 1)

U moet kunnen aantonen dat uw zorgvuldige omgang met persoonsgegevens geen toeval is, maar intern beleid! Dit is een actieve verantwoordingsplicht die op u en uw organisatie rust, en niet pas ingaat als de Autoriteit Persoonsgegevens of uw FG erom vraagt.

Het op waarde schatten van adviezen en waarschuwingen van uw FG past hier naadloos bij. U kunt desnoods wel afwijken van het advies; het is immers úw beslissing en handtekening onder een besluit. Wees u in ieder geval bewust van de verantwoordingsplicht die u aangaat, bij alle verwerkingen, en zéker wanneer de FG u heeft gewaarschuwd.

Het is tijd voor een nieuwe slogan. Laten we ervoor zorgen dat waarschuwingen over gegevensbescherming net zo serieus worden genomen als waarschuwingen over leningen. In plaats van ‘Let op: geld lenen kost geld’ stel ik voor: ‘Let op: persoonsgegevens verwerken vereist verantwoording (en de FG kan dit niet voor u doen)’.