Inkoop ICT deels duurzaam

Volledig duurzame inkoop is toch niet het doel van de Rijksoverheid. Gelukkig worden er nu wel serieuze stappen in een duurzame richting gezet.

Het meest energieverslindende en dus milieuvervuilende wat overheden inkopen, is door staatssecretaris Frank Heemskerk (Economische Zaken) recent als aandachtspunt genoemd: de ICT-infrastructuur. In het verlengde daarvan heeft SenterNovem een eerste stakeholdersbijeenkomst belegd over het duurzaam inkopen van ‘Netwerken, datacenters en telefonie’. In eerste instantie dacht ik dat het Rijk in 2010 voor 100 procent duurzaam moest inkopen, en dat de lagere overheden dit voor minstens 50 procent moesten doen. Tijdens de bijeenkomst werd echter duidelijk dat een algehele duurzaamheid in de bedrijfsvoering van de overheid toch niet het doel is.

De doelstelling van respectievelijk 100 en 50 procent blijkt niet gerelateerd aan diensten of producten zelf, maar aan de inkoopcriteria die SenterNovem gaat opstellen. Tijdens de stakeholdersbijeenkomst werd duidelijk dat SenterNovem deze criteria graag zo ruim mogelijk wil optekenen, heel ruim zelfs, en eigenlijk nauwelijks sturing wil geven aan wat als ‘duurzaam’ aangemerkt kan worden. Hoogstens zouden ‘best practices’ aangereikt kunnen worden, zodat de verschillende overheden in ieder geval te zien krijgen ‘how green it can get’.

Niet verstoren marktwerking
Een aantal argumenten voor het opstellen van ‘zachte’ criteria begrijp ik. Het opstellen van strakke criteria voor duurzame inkoop leidt tot toenemende regeldruk en verhoging van administratieve lasten. Zoiets moet je natuurlijk proberen te voorkomen. Daarnaast zijn de verschillende overheden bestuurlijk gezien zelfstandige organen die veelal hun eigen beslissingen kunnen nemen en teveel sturing past daar niet bij. Wat ik minder goed begrijp is dat ‘het niet willen verstoren van de marktwerking’ tijdens de stakeholdersbijeenkomst als argument werd genoemd om niet tot richtinggevende criteria te komen. Daarmee beloon je in feite leveranciers die geen investeringen doen in een duurzame bedrijfsvoering, en loop je het risico dat de duurzaamheidsdoelstelling van de overheid achteraf een wassen neus is gebleken.

Ik denk dat het goed is om in ieder geval tot ‘ruim genomen’ criteria te komen. In het geval van datacenters, waar veel energie wordt verbruikt, zou bijvoorbeeld een Power Usage Effectiveness (PUE) van 2,0 als richtlijn genomen kunnen worden. Dat is op zich nog niet zuinig, EvoSwitch heeft momenteel een PUE van 1,7 die lager wordt door verdere schaalvergroting van het datacenter. Maar 2,0 is al beter dan uitwassen van datacenters met een PUE van 3,0 die ook in de markt zijn terug te vinden. Een PUE-richtlijn van 2,0 is voor de meeste datacenters bovendien geen toekomstmuziek, dat is op betrekkelijk eenvoudige wijze te realiseren.

Groene lat
Ik ben aan de andere kant blij dat de ict-infrastructuur in ieder geval een prominente plek heeft gekregen in de inkoopdiscussie op ministerieel én op uitvoeringsniveau via SenterNovem. Uiteindelijk is het natuurlijk aan de verschillende overheden zelf om te bepalen hoe hoog zij die ‘groene’ lat zullen leggen, en zeker de grotere overheidsinstanties zullen heel goed in staat zijn om ook zelf duurzame inkoopcriteria te ontwikkelen.

In dat licht spreken de ambities van de gemeente Amsterdam tot de verbeelding. Amsterdam heeft het aangedurfd om, in dit geval op exploitatieniveau, harde criteria voor de ICT-branche in de regio Amsterdam op te stellen. Via het project ‘Green IT’, waar ook datacenter EvoSwitch aan deelneemt, wil de gemeente Amsterdam de hier gevestigde ICT-sector bewegen om energiezuinig te opereren. Voor overheden een belangrijk gegeven, omdat Amsterdam veel datacenters herbergt en hierdoor hopelijk meer duurzame datacenters beschikbaar zullen komen om de duurzame inkoopdoelstellingen van 2010 te realiseren.

Laurens Rosenthal is innovation director van CO2-neutraal datacenter EvoSwitch