Heroverweging

Rijp en groen, strikte snoei en nieuwe efficiëntere toepassingen, haalbare kaart en science fiction: kortom een ballenbak. Adequater beheer van software-licenties, stroomlijnen van inhuur en het versimpelen van projecten: prima voorstellen. Echt enthousiast werd ik van die voorstellen met het grote gebaar: alle ICT in de markt zetten, aansluiten op bedrijfsstandaarden -inclusief het baten-lastenstelsel-, gegevensbeheer door burgers en bedrijven zelf, 'overheid open u!' via één loket en de berichtenbox, crowdsourcen van kennis. Veranderingen die een transformatie van de overheid veroorzaken én noodzakelijk maken. Een wérkelijke Vernieuwing Rijksdienst, die op termijn niet alleen structurele besparingen realiseert maar ook beter in staat stelt om de complexe maatschappelijke problemen aan te pakken en burgers en bedrijven van dienst te zijn.

In de laatste ronde werd onder aanvoering van Financiën besloten om vooral voor de quick wins te gaan en het centraliseren van verantwoordelijkheden. Aan de ene kant begrijpelijk, tenslotte was de opdracht structureel te besparen vanaf 2011, aan de andere kant een gemiste kans omdat een kabinetsformatie een van die weinige gelegenheden is om een werkelijk andere koers in te zetten. De Kamer krijgt een lijst met min of meer behapbare voorstellen waarmee tientallen miljoenen kunnen worden bespaard: realisering van e-dossiers, invoering F-Direkt op de departementen, en bijvoorbeeld het inrichten van één technische en organisatorische infrastructuur voor basisregistraties. Een lijst die menig ambtenaar de hik bezorgt, maar de overheid hoeft er niet voor op zijn kop.

De ingrijpende voorstellen, die volgens de werkgroep goed voor miljardenbesparingen, zijn op het ijs gezet omdat daarvoor 'een herbezinning van de kerntaak van de overheid' nodig is. De enige megabesparing uit de oorspronkelijke lijst die gehandhaafd bleef, was het voorstel om voortaan geen grote IT-projecten meer toe te staan als daar geen business-case onderligt. Jaarlijkse besparing: 500 miljoen euro. Daar staat dus eigenlijk dat de overheid tot nu toe een half miljard per jaar verbrandt door slecht IT-management. Over quick wins gesproken.

Peter Lievense