Politieke plannen vergelijken met Boze Gerda

Stemwijzer-moe? De opkomst van generatieve AI biedt nieuwe mogelijkheden om de programma's van de partijen die meedoen met de Tweede Kamerverkiezingen met elkaar te vergelijken. Een korreltje zout is hier en daar wel op zijn plaats bij de uitkomsten, waarschuwen de makers.

De Boze Gerda

NOU WAT WIL JE WETEN STUK VERDRIET??? De stemming zit er lekker in bij De Boze Gerda, één van de vier chatbots op Partybot.app. Deze site belooft inzicht in de verkiezingsprogramma’s zonder dat er een stemwijzer aan te pas komt, maar zoals de naam al belooft, is het resultaat niet altijd serieus. Vraag Gerda wat de politiek wil met de jeugdzorg en haar antwoord luidt ‘Jongens, ik heb geen zin om al die programma's te gaan lezen. Al die politici beloven van alles maar in de praktijk verandert er geen hol. De jeugdzorg is al jaren een puinhoop en daar doen ze niks aan.’

Persona's

Andere persona’s om de verkiezingsprogramma’s mee door te nemen zijn De Gen Z’er, De Bralbal en de gewone robot. Die antwoorden weliswaar in een geheel eigen jargon (De Bralbal: ‘Zo sjaars, heb je gisteren nog een kaasje op de wipsteiger gekregen of was je mozaïekjes aan het leggen?’), maar ze geven wel degelijk informatie over de plannen van de zeven partijen die het hoogst staan in de peilingen. Vraag bijvoorbeeld ‘Wie maakt reizen met de trein wat leuker?’ en de gewone robot zet alle plannen voor de spoorwegen uiteen, inclusief bronnen. Ook Gerda geeft na wat gesputter over zakkenvullers gewoon antwoord op de vraag, met de toevoeging dat er wel weer niks van terecht zal komen.

De site is gebouwd door Wendy van der Waal, Hay Kranen en Anne Krauwer. Ze gebruikten een open source database om de partijprogramma’s in stukjes op te delen en te categoriseren. Iedere vraag aan de chatbot wordt omgezet in een code. De chatbot vergelijkt de code met de stukjes in de database met dezelfde code. Vervolgens wordt het taalmodel gpt-3.5 turbo ingezet om een goed en duidelijk antwoord te geven op de vraag.

Verkiezingsbeelden

Generatieve AI kan ook heel goed worden gebruikt voor het vertalen van tekst naar beeld. Daar maakt Joost Smits van de Stichting Politieke Academie slim gebruik van. Hij liet ChatGPT de verkiezingsprogramma’s samenvatten. Vervolgens voedde Smits de omschrijvingen van ChatGPT aan DALL-E3, dat afbeeldingen genereert aan de hand van tekstuele beschrijvingen. Het resultaat zijn sfeervolle, licht creepy verkiezingsbeelden die de kernpunten en de uitstraling van de partijprogramma’s weergeven. De komende dagen zullen de grotere partijen aan de site worden toegevoegd.

Het verbaast Smits dat politieke partijen zo weinig doen met beeld in hun campagnes, zegt hij tegen NRC. De instructies (prompts) die DALL-E3 ontving, zette hij online. Zoals deze, over de uitstraling van BB: ‘Het beeld moet rust en vertrouwen uitstralen, met een focus op het Nederlandse platteland en de verbinding tussen land en mensen.’