‘Gebrek aan toekomstvisie voor informatiehuishouding’

Er worden miljarden geïnvesteerd in een transparante overheid en goede informatiehuishouding, maar zonder toekomstvisie loopt de overheid ‘over vijf á tien jaar tegen hetzelfde probleem aan’. Dat schrijft René de Jong van adviesbureau Becis in een opiniestuk voor iBestuur. 'Hetzelfde probleem’ is ‘een structuur is waarin drama’s als de toeslagenaffaire kunnen ontstaan’.

Volgens De Jong, die momenteel werkt bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, worden er met het Actieplan Open op Orde ‘miljarden geïnvesteerd in een transparante overheid die haar informatie op orde heeft’. En toch maakt hij zich zorgen: ‘In de drang om een vliegende start te maken met het Actieplan en de eerste resultaten te boeken, denk ik dat we een stuk visie vergeten. We vergeten om stil te staan bij de vraag of wat we doen wel het juiste is.’  

Waan van de dag

Het is van belang dat men nadenkt over hoe het werk van de overheid eruit gaat zien, hoe informatie het werk kan blijven ondersteunen en hoe de processen en systemen daarop duurzaam aan te sluiten zijn. ‘In het geweld van Open op Orde rennen we van de ene prioritaire maatregel naar de andere. Maar wat als we tijdens deze race ook eens de tijd nemen om de waan van de dag los te laten?’

Voor stilstaan en reflecteren lijkt echter onvoldoende tijd te zijn. Begrijpelijk, vindt De Jong, want er werkt maar een relatief kleine groep mensen aan Open op Orde en in het actieplan ‘werd al geconstateerd dat de overheid te weinig informatieprofessionals heeft’. Ook werken er te weinig informatieprofessionals in de groep op strategisch niveau. ‘Dit is het gevolg van jarenlange bezuinigingen binnen de overheid.’

Tel daarbij maatschappelijke en bestuurlijke aandacht bij op, ‘gecombineerd met een governance die met name lijkt te sturen op korte termijn maatregelen’, en het wordt een soort ‘rat race’ gericht op kortetermijnoplossingen. Zijn advies is om nu af en toe een stap terug te doen en na te denken over hoe de overheid en de werkprocessen er over tien jaar uitzien. Wordt er geen toekomstvisie meegenomen dan ‘lopen we het risico dat we weer een situatie hebben gecreëerd die niet past bij het werk van een moderne organisatie’.