EGEM: 'De basis ligt er'

Dat EGEM i-teams ophoudt te bestaan, is niet zo erg, vindt Hamers. "EGEM en i-teams richten zich sterk op de ontwikkeling bij gemeenten, en wat is er nu beter dan dat dat gecontinueerd gaat worden als activiteit van de gemeenten zelf: KING. Maar het is wel spannend. KING is een ander instituut. We moesten aan elkaar wennen. Het is ook goed dat KING het anders doet. We hopen dat het eigenwijze en creatieve ook in KING terugkomt. Op de 26e dragen we de taken zichtbaar over. Maar het is ook mensen overdragen, relaties, leveranciers, adviesgroepen, werkgroepen, StUF-groepen – én alle producten. Alles moet zodanig beschreven worden dat KING het gedocumenteerd kan meenemen." Hamers blijft zelf waarschijnlijk nog een jaartje bij EGEM-beschermheer ICTU, onder andere om aan de opvolger van de DigiD te werken en de samenwerking met GBO.Overheid te stroomlijnen.

Hoe vloeiend zal de overgang zijn?
"Ik probeer veel EGEM i-teams-mensen over te krijgen. Die krijgen een andere werkgever met een eigen aanpak en dat loopt zeker niet van een leien dakje. Maar er heeft net een aantal mensen ja gezegd. Dat maakt het makkelijker. Het wordt dus een redelijk ‘warme’ overdracht. De kern waarop KING voort kan bouwen gaat vrijwel zeker over."

Wat zijn nu de belangrijkste wapenfeiten van EGEM?
"Ten eerste zijn standaarden de enige manier om slimmer, efficiënter en met minder middelen toch door te gaan met gemeentelijke dienstverlening. Je zult moeten blijven standaardiseren. Dat is tot dusver niet makkelijk gebleken. De standaarden zitten in de architectuur – de kern ligt er. En StUF [Standaard UitwisselingsFormaat, red.] als berichtenstandaard is belangrijk en de community daaronder met leveranciers en gemeenten werkt echt goed. Het belangrijkste wat op dat gebied nog moet gebeuren is een beheermodel dat we uitgewerkt aan KING hebben gegeven, inclusief een certificeringsprotocol.
Ten tweede heeft EGEM zich via i-teams succesvol met model- en organisatieontwikkeling beziggehouden. Een aan het eind van dit jaar hebben we zo’n 400 realisatieplannen gemaakt. Dat staat natuurlijk allemaal weer onder druk straks door de economische omstandigheden, maar die basis ligt er."

En het verbeteren van het opdrachtgeverschap?
Dat is niet over de hele breedte gelukt. De Andez-aanbestedingen zijn moeizaam gegaan. Wel hebben we de leveranciers bij elkaar gebracht, ook bij StUF. De markt is vergroot. Er zijn bijvoorbeeld al twintig leveranciers van e-formulieren die bij ons een verklaring getekend hebben. Er is een groter aanbod en Egem heeft zich daarvoor ingezet."

U bent zelf afkomstig van een leverancier, leidt dat tot afwijkende conclusies over het samenspel?
"Ik zit al 40 jaar in de wereld van de gemeenten. Ik heb bij gemeenten en gemeenschappelijke regelingen gewerkt, ben consultant geweest en leverancier. Ik vind zeker dat je de leveranciers scherp moet houden, maar ook dat je ze kansen moet blijven geven. Er wordt wat snel gedacht dat de leveranciers er alleen maar op uit zijn het niet goed te doen. Wat ik belangrijk vind is dat Egem de discussie met de leveranciers is aangegaan. Dat gaat het makkelijkst bij dingen als StUF. Zonder leveranciers was er geen StUF geweest. En zonder de verbindende kracht van EGEM hadden de leveranciers dat nooit samen uitgewerkt. De leveranciers moeten wel gedwongen worden dingen te doen. KING zal er scherp in moeten zijn; StUF is complex en als er interpretatieverschillen zijn die problemen opleveren wijzen leveranciers primair naar een ander. Dus blijf ze maar met elkaar confronteren."

Wat verandert er voor de gemeenten?
Er zijn een paar dingen die KING anders zal oppakken. Wij hebben voorhoedegemeenten die experimenten doen en die beschrijven we. KING zal zich via benchmarks dichter bij de grotere groep gemeenten begeven. Wij kunnen wat makkelijker naar andere ICTU-programma’s verwijzen – Overheid heeft Antwoord, OSB – maar KING zal dat nog moeten waarmaken. Ik weet nog niet hoe ze alles overnemen. Het zal even stagneren, dan kan haast niet anders.

Krijgt KING niet meer doorzettingsmacht?
"Als het goed gaat is het minder Haags, dus van, voor en door gemeenten en dat is wat je moet hebben. Maar dan moet KING wel een beetje afstand houden tegenover de VNG, want die is in de ogen van veel gemeenten ook redelijk Haags. Tof Thissen [KING-directeur, red.] heeft die ambitie en als hij dat waarmaakt heeft hij echt een kwaliteitsinstituut. Hij moet zich niet laten tegenhouden, maar ook niet te ver weglopen van de gemeenten. Hij moet geen VNG worden. En waar hij zelf terecht voor waarschuwt is dat je je ambities niet torenhoog maakt."

Freek Blankena