'Rapid response team' voor AI

Het demissionair kabinet probeert alle snelle ontwikkelingen in digitalisering te ondervangen door extra in te zetten op ondersteuning, bewustwordingscampagnes en het versterken van digitale vaardigheden. Ook overweegt het de inzet van een ‘rapid response team’ dat snel kan reageren op nieuwe ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie.

Ondersteuning bij digitale zaken

Het ministerie van Binnenlands Zaken en Koninksrijksrelaties (BZK) zet in de rijksbegroting 2024 sterk in op ondersteuning van digitale vaardigheden. Gemeenten krijgen subsidie om informatiepunten digitale overheid in de bibliotheken op te zetten of uit te breiden. Daarnaast komen er overheidsdienstverleners die mensen helpen om zaken met de overheid te regelen. Ook gaat er 224,8 miljoen euro extra naar scholen voor het ontwikkelen van basisvaardigheden, waaronder digitale vaardigheden. Daarnaast zet BZK in op instrumenten om kinderen online beter te beschermen.

'Rapid response team'

Omdat de ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie (AI) snel gaan, overweegt het demissionair kabinet een ‘rapid response team’ op te zetten om de ontwikkelingen te ondervangen. Het team moet zowel zorgen dat er kansen zijn om te innoveren, als om de mensenrechten te waarborgen. Een uitstekend idee, vindt cyberburgemeester Rian van Dam van Hollands Kroon. ‘Het zou heel mooi zijn dat wanneer een gemeente met AI aan de slag wil, je  snel kunt checken wat de reikwijdte is, wat de mogelijkheid en de beperkingen zijn.’

Eén cybersecurityorganisatie

Het demissionair kabinet zet de Nederlandse cybersecuritystrategie voort. In 2024 vindt de implementatie van de NIS2-richtlijn en de CER-richtlijn plaats. Het toezicht komt op NIS2 komt eind 2024 op gang. Ook wordt in 2024 verder gewerkt aan de realisatie van één centrale cybersecurityorganisatie die publieke en private organisaties en burgers gaat voorzien van informatie over dreigende cyberincidenten. Deze overgang is in 2026 afgerond. Van Dam is voorzichtig positief over kabinetsplannen met betrekking tot cybersecurity, een gedeeld onderwerp voor het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) en Economische Zaken (EZK). Zo trekt EZK 13 miljoen extra uit voor cybersecurity. ‘Maar het is altijd afwachten hoe het zich vertaalt naar onze dagelijkse praktijk, zeker als het gaat om de inrichting van de lijn van ministerie naar gemeente.’

Nog steeds zorgen over uitvoerbaarheid

Over NIS2 bestaat bijvoorbeeld nog steeds veel onduidelijkheid. ‘We hebben gevraagd om een integrale afstemming tussen de departementen en we zien dat ze die oproep serieus nemen. Maar we maken ons wel zorgen over de uitvoerbaarheid als er uiteindelijk besluiten worden genomen. We worden als gemeenten meer gezien als een sector dan als een mede-overheid.’

Afhankelijk van het weefsel

Het thema van de troonrede, het maatschappelijk weefsel, komt wat Van Dam betreft dus nog niet helemaal tot uiting in de relaties tussen de verschillende overheden. Of het nu gaat om het uitvoeren van de Europese wetgeving of het inrichten van informatiepunten, om de doelstellingen te bereiken zijn alle partijen van elkaar afhankelijk, benadrukt ze.

‘Met dit onderwerp wordt van ons topsport gevraagd. De ontwikkelingen gaan zo snel en wij moeten ze maar bijbenen. Maar als wij een topprestatie moeten leveren, moeten we zorgen dat we goed voorbereid zijn, en daarvoor zijn we afhankelijk van goed doorbloed weefsel. Het mag geen kwetsbaarheden bevatten; er mogen geen klonten of smalle draadjes ontstaan. Daarvan zijn we afhankelijk om de prestatie te leveren.’