Rol departementale CIO's moet versterkt

Grote projecten

Dat de grote ICT-projecten bij de Rijksoverheid beter moeten worden aangestuurd bleek al in 2008, na de publicatie van een Rekenkamer-rapport daarover. De destijds genomen maatregelen, waaronder de aanstelling van departementale CIO's, zijn nu geëvalueerd. Donner rapporteert over een onderzoek door Capgemini Consulting en het oordeel van een adviescommissie, bestaande uit Jan Willem Holtslag (WRR), Boet Kreiken (KLM), Marjolein ten Kroode (Rivierduinen) en David Jongen (UWV). 

Intensiever

De genomen maatregelen moeten geïntensiveerd, stelt Donner. Het beheer van het geheel aan ICT-projecten, zowel binnen de departementen als rijksbreed, moet beter. Het gezag van de CIO's moet versterkt en de afstemming tussen CIO's en opdrachtgevers moet beter. Een van de maatregelen is dat een project niet meer kan worden gestart of voortgezet zonder een expliciet positief oordeel van de desbetreffende CIO. Die CIO moet ook een grotere rol gaan spelen in de jaarlijkse rapportage over de projecten. 

Hergebruik

Een andere nieuwe maatregel is gericht op hergebruik - en dus op minder kansen op debâcles. 'In het kader van de uitbouw van een gestandaardiseerde rijksbrede infrastructuur voor de bedrijfsvoering worden de aanschaf en het gebruik van software zoveel mogelijk geharmoniseerd. Uitgangspunt hierbij is dat gemeenschappelijke aanschaf van software en gebruik de norm is. Alvorens software te gaan ontwikkelen wordt eerst op rijksniveau vastgesteld dat er niet ergens in de rijksdienst een soortgelijke bestaande applicatie aanwezig is. Daartoe worden voornemens voor investeringen door de CIO’s collegiaal gewisseld in het interdepartementale overleg van de CIO’s.' Hiermee loopt Donner vooruit op de deze maand naar de Kamer te versturen Nota Compacte Rijksdienst.

Toereikend

Opvallend is dat de onderzoekers van Capgemini signaleren dat de CIO's hun taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden als toereikend ervaren. De Rijksauditdienst en de geïnterviewde opdrachtgevers van grote ICT-projecten geven echter juist aan dat de CIO-rol nog onvoldoende geïmplementeerd is. De onderzoekers suggereren de CIO daarom bijvoorbeeld meer beslissingsbevoegdheid te geven over ICT-budgetten. Ook zou er een aparte ICT-begroting voor het rijksbrede ICT-projectenportfolio moeten komen. De beide laatste suggesties ziet het kabinet niet echt zitten, meldt Donner.

Toekomstbeeld

Ook de externe adviescommissie vindt de huidige maatregelen 'niet krachtig genoeg'. Zij ziet onder andere het belang van het eisen stellen aan de ICT-competenties bij de opdrachtgevers van grote ICT-projecten. Voor de rol van de CIO schetsen zijn een ander toekomstbeeld: 'De CIO-functie is een instrument om de ICT met het reguliere (beleids)proces te verbinden. Dat is nu nog onvoldoende het geval. Als een CIO erin slaagt deze verbinding te realiseren is ICT een geaccepteerd bedrijfsmiddel als geld, mensen en gebouwen. De DG, SG en directeur zal het in zijn integrale afwegingskader betrekken en de CIO is de specialist, die de eindverantwoordelijke waar nodig bijstaat. Binnen een aantal jaren dient de CIO in eenzelfde rol te fungeren als de directeur FEZ binnen een departement. Deze wordt namelijk over alle uitgaven geconsulteerd en er wordt niet meer uitgegeven, zonder dat FEZ daar toestemming voor geeft. De directeur FEZ heeft hiervoor bepaalde macht, kan terugvallen op de Comptabiliteitswet en kan escaleren naar de minister.'