Eenzijdige rek

'Namens de inkoopadviseur deel ik u hierbij mede dat de gunning van deze aanbesteding wordt uitgesteld tot een nader te bepalen datum.' Dit bericht verschijnt op de dag waarop de gunning bekend zou worden gemaakt op de aanbestedingsportal. Geen toelichting, geen alternatieve planning, geen sorry.

Nu is tijd rekken een van de zeven rekstrategieën die ik in mijn boek uitwerk. Maar deze rek is nogal eenzijdig. Waar indienende partijen welgeteld vijf werkdagen krijgen om hun voorstel (van tientallen pagina's) in te dienen, geeft de opdrachtgever zichzelf er 25 om ze te beoordelen. Het overschrijden van die 25 dagen heeft voor de opdrachtgever geen enkele consequentie, terwijl één seconde te laat inleveren voor een indienende partij meteen uitsluiting van deelname betekent.

Dit meten met twee maten kom je overal tegen. Deze week waarschuwden advocaten de huisartsenorganisaties nog voor de eenzijdige verplichtingen in het Integraal Zorgakkoord. Tegenover de extra administratieve GGZ-taken die ze daarin op zich zouden nemen staan niet-afdwingbare, vage voornemens van zorgverzekeraars om iets aan de werkdruk van huisartsen te doen. De risico’s als dat niet lukt liggen dan wel erg eenzijdig op het toch al overvolle bord van de huisartsen.

Ook in arbeidsovereenkomsten zie je vaak dat de rechten en plichten van werknemers en werkgevers niet in balans zijn. Wel flexibiliteit eisen als het gaat om overwerk en reistijd, geen flexibiliteit toestaan als het gaat om werktijden. Wel geheimhouding eisen en een concurrentiebeding vastleggen, maar weinig mogelijkheden bieden aan medewerkers om hun gedachtengoed te beschermen of mee te nemen. Eenzijdige rek dus, waarbij de dominante partij lekker veel speelruimte voor zichzelf creëert, terwijl de onderliggende partij met handen en voeten gebonden is aan allerlei verplichtingen.

Bij het zoeken naar meer balans tussen die wederzijdse rechten en plichten pleit ik niet voor het aanscherpen van de regels. Ik gun beide kanten juist wat meer rek. Omdat de werkelijkheid nu eenmaal niet strak te trekken is. En we met mensen te maken hebben, ook aan de kant van de overheid. Ict-problemen, personele wissels, meer tijd nodig hebben voor een goede afweging, onverwachte andere prioriteiten met bijbehorende (politieke) keuzes. Het kunnen allemaal redenen zijn waarom het anders loopt, aan beide kanten van de pijplijn.

Het zou enorm schelen als we over en weer wat transparanter zouden zijn over de realiteit waar we mee te maken hebben en meer begrip zouden hebben voor elkaars werkelijkheid. Laten we elkaar iets meer slack gunnen om fouten te herstellen, om afwijkingen toe te lichten, om in te spelen op ontwikkelingen. Rek is onmisbaar om het samen te rooien. Maar die rek moet dan wel van beide kanten komen.