FUTUR ontmoet: in gesprek over verjonging

Op het HR-festival, georganiseerd door onze partner A+O fonds Gemeenten, presenteerden wij een speciale editie van ‘FUTUR Ontmoet’. Onder leiding van bestuursgenoot Nicole Cox ging ik als voorzitter van FUTUR in gesprek met Souhail Chaghouani (Jonge Ambtenaar van het Jaar 2016), Kay van Bemelen (Trainee/HRM adviseur bij provincie Limburg), Marcel Schippers (Hoofd bedrijfsvoering bij gemeente Pijnacker-Nootdorp) en Pieter Jeroense (Gemeentesecretaris bij gemeente Alphen a/d Rijn) over verjonging binnen gemeenten en de gehele publieke sector.

Strategisch HRM beleid

Dat de lokale overheid aan het vergrijzen is, is niet nieuw. De jaarlijkse personeelsmonitor van het A+O fonds Gemeenten maakte dat weer duidelijk. Pieter Jeroense geeft aan dat het thema ook binnen zijn organisatie een rol speelt. Hij vertelt dat het voor hem niet zozeer om verjonging maar om een goede balans in het personeelsbestand gaat. Vanuit FUTUR delen we deze gedachte en benadrukken we dat het juist gaat om het combineren van de krachten van alle generaties. Leeftijdsdiversiteit is belangrijk voor een organisatie en zorgt dat deze toekomstbestendig is. Het aantrekken van jonge medewerkers moet dan ook onderdeel uitmaken van een breder strategisch HRM beleid. 

Verjonging meer dan alleen trainees aannemen

Veel gemeenten hebben beleid ontwikkeld om jonge ambtenaren aan te trekken en een plek te geven binnen de organisatie. Marcel Schippers probeert ruimte te creëren voor jonge ambtenaren door middel van een traineeship en het introduceren van het Generatiepact. Maar verjonging vraagt meer, het gezelschap was het er over eens dat het aanbieden van een traineeship geen vinkje zou moeten zijn voor het hebben van een gezond beleid gericht op verjonging.

Wanneer jongeren ‘binnen’ zijn, blijkt het ook moeilijk om ze voor de organisatie te behouden. Jongeren stromen relatief vaker uit dan andere generaties. Tijdens het gesprek werd meteen gedacht in oplossingen. Souhail Chaghouani was van mening dat we los moeten laten dat we talenten moeten behouden voor de organisatie maar ze juist moeten behouden voor de publieke sector. Vanuit FUTUR voegde ik daar aan toe dat dit betekent zorgen voor doorgroei- en ontwikkelmogelijkheden, maar ook voor mobiliteit binnen en tussen organisaties in de publieke sector.

Er was ook optimisme: over de stapjes in de goede richting die er met Generatiepacts worden gezet. Souhail merkt dat er een gevoel van urgentie bij de top ontstaat om echt iets te gaan doen aan verjonging. Er zijn ook mooie voorbeelden te noemen die tijdens het gesprek vanuit de zaal werden genoemd. Zo hanteert de gemeente Den Bosch bij een sollicitatie de stelregel ‘jong, tenzij…’.

Stichtse Vecht heeft gekozen voor een innovatieve aanpak: er is formatie bevroren, om voor dat geld jongeren te kunnen aanstellen en te laten doorstromen naar vaste formatieplaatsen, uitgaande van hun competenties, talenten en interesse.

Verjonging van de overheid
Verjonging van de publieke sector is topprioriteit voor FUTUR.  Enerzijds omdat we zien dat er een probleem ontstaat. De personeelsmonitor van het A+O fonds Gemeenten laat zien dat de gemiddelde ambtenaar 48 jaar oud is. Er lopen inmiddels meer 60-plussers door de kantoortuinen van ambtelijk Nederland dan 36-minners (1 op de 10). Deze disbalans is niet alleen erg omdat het de dynamiek binnen de organisatie ondermijnd maar ook omdat dit binnen tien jaar grote problemen veroorzaakt wanneer alle kennis gelijktijdig de organisatie uitstroomt, c.q. met pensioen gaat.

Anderzijds zien wij de kracht van de jonge ambtenaar. Zij maken binnen de veranderende overheid het verschil en hebben unieke talenten en vaardigheden. Als voorzitter van FUTUR ontmoet ik veel gedreven ambtenaren en zie hoe zij binnen hun organisatie het verschil weten te maken. Ze verrijken met hun frisse blik de organisatie, tonen lef en kijken over grenzen. Netwerken is voor deze nieuwe generatie haast een tweede natuur. Jonge ambtenaren kunnen dan ook een sleutelrol vervullen bij een veranderende overheid.

Kortom het is erg mooi om te zien dat het thema verjonging op het HR-festival de aandacht krijgt die het verdient. En nu doorpakken!

Door Emke Westra