Belang ‘Haagse lijntjes’ wordt overschat

Lokaal opererende landelijke partijen kunnen bij hun Haagse collega’s problemen aankaarten bij bijvoorbeeld de uitvoering van landelijke wet- en regelgeving. Lokale partijen hebben die lijntjes niet. Nu de lokale partijen 32,8 procent van de stemmen haalden, en daarmee van grotere betekenis in het politieke landschap worden, gaat zich dat wellicht wreken.

Overschat

Het belang van ‘lijntjes’ met ‘Den Haag’ wordt overschat, vinden de Emmense wethouder René van der Weide en de Haagse lijsttrekker Richard de Mos (Groep de Mos). De Weertse wethouder Geert Gabriëls (Weert Lokaal) onderschat en overschat ze niet. ‘Ze zullen er vast zijn maar er zou geen verschil moeten zijn.’

Niet genegeerd

‘De 150 Kamerleden zijn voor alle Nederlanders gekozen, en niet alleen voor de partijen namens wie zij in de Kamer zitten. Iedereen moet bij hen kunnen aankloppen’, vindt Gabriëls. Hij snapt ook dat het zo niet helemaal werkt, dat het bijvoorbeeld makkelijker is om als VVD’er een bewindspersoon van de liberalen uit te nodigen voor een werkbezoek aan de gemeente. Maar het zou toch niet zo mogen zijn dat alleen een landelijke partij een oplossing voor een probleem voor elkaar weet te boksen, en een lokale partij niet. ‘De partij zou niet relevant moeten zijn.’ Genegeerd wordt hij overigens zeker niet in Den Haag. Zo was hij onlangs uitgenodigd door het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, om te praten over de herverdeling van gelden voor onderwijsachterstandsbeleid.

Agenda leegvegen

‘Je moet niet denken dat een minister opeens zijn agenda leegveegt als een wethouder van zijn partij voor iets aanklopt’, stelt Van der Weide. Hij heeft de afgelopen jaren in zijn relaties met het Binnenhof geen nadeel ondervonden van het feit namens een lokale partij wethouder te zijn. ‘Je maakt sowieso een steviger vuist als je als regio en/of als provincie samen optrekt, bijvoorbeeld voor behoud van werkgelegenheid’, aldus de wethouder. Het is wel belangrijk om te weten welke ‘Haagse ingang er is’, vindt Van der Weide. ‘Ambtelijk moet je goed vertegenwoordigd zijn. Het meeste wordt ambtelijk voorbereid.’

Folders ronddelen

Richard de Mos ziet geen probleem om als lokale partij geen landelijke evenknie te hebben, en heeft bovendien zijn twijfels over die befaamde lijntjes. De Mos heeft weliswaar (nog) geen ervaring als wethouder, maar hij zal zeker niet schromen naar het rijk te stappen om geld te vragen voor investeringen in de bereikbaarheid van de stad. ‘En als raadslid kunnen we via raadsvragen het college opdracht geven problemen bij het rijk aan te kaarten.’ Zijn stad wordt door het rijk ‘niet een keer genoemd. Dus hoezo lijntjes? Als dat niet verder gaat dan een kopstuk in verkiezingstijd folders gaat ronddelen, dan zijn dat wel hele dunne lijntjes.’

Handig

‘Als je als lokale democratie alleen maar kunt functioneren als je partijlijntjes hebt, dan is er iets wezenlijk mis met de lokale democratie’, meent bestuurskundige Julien van Ostaaijen (Universiteit van Tilburg). Wel erkent hij dat het hebben van goede contacten op provinciaal of landelijke niveau handig is. ‘Je ziet dat landelijke partijen daar enorm in het voordeel zijn, dat zeggen burgemeesters en wethouders. Die zeggen dat ze zaken sneller kunnen aankaarten en bespreken als hun mensen ook in Gedeputeerde Staten of in de regering zitten. Dat is iets wat lokale partijen ontbreekt.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 7 van deze week (inlog)