Tuinieren op overheidsgebouwen

Stadslandbouw, het telen van voedsel in en om de stad, voor de mensen die er wonen, krijgt steeds meer voet aan de grond. ‘Er is 345 miljoen vierkante meter platdak in Nederland, zegt zellbenoemd dakboerin Anneleies  Kuiper. ‘Er is veel mogelijk.’

Subisidie

Het wereldvoedselprobleem kan er niet mee worden opgelost, maar in theorie kan een stad voor zo’n tien procent zelfvoorzienend zijn. Dat scheelt vervuiling door transport en het voedsel komt verser, dus gezonder, bij de consument. Stadskinderen (en volwassenen) die vaak niet weten hoe groenten en fruit nu eigenlijk groeien, kunnen er wat van opsteken. Het samen schoffelen in een door de buurt beheerde moestuin draagt bovendien bij aan de sociale cohesie. Steeds meer gemeenten zien de voordelen en ondersteunen met subsidie uiteenlopende initiatieven, variërend van moestuinen in kratten tot complete boomgaarden in binnentuinen.

Inspraak

Al blijft de praktijk weerbarstig. Zo laat de gemeente Haarlem weten dat ze welwillend staat tegenover de plannen voor een buurtmoestuin rond het Seinwezen, maar dat ‘alle gebruikelijke procedures’ gevolgd moeten worden:  van bezwaar- en inspraakprocedures en de regels voor monumentenzorg, tot het vaststellen van een bestemmingsplan. Dat betekent dat het nog wel even kan duren voor de wijkbewoners eigen geteelde groenten kunnen eten.

Zonne-uren

Maar Annelies Kuiper is optimistisch. Moestuinen aanleggen op daken, is haar specialiteit. Na een carrière in de journalistiek volgde ze een opleiding biologisch-dynamische landbouw en startte ze in januari vorig jaar haar bedrijf, onder de naam Dakboerin. Kuiper is naar eigen zeggen nog altijd de eerste en enige professionele ‘dakboerin’ van Nederland. ‘Op braakliggende terreinen in de stad is de grond vaak vervuild, met een daktuin heb je daar geen last van,’ weet ze. ‘Bovendien heb je meer zonne-uren. Een begroeid dak is ook nog eens goed voor de levensduur van de dakbedekking.’ Daktuinen nemen - net als andere groenvoorzieningen in de stad - CO2 op en bevorderen dus de luchtkwaliteit. Ook absorberen ze regenwater, wat bij overmatige neerslag schade aan de riolering voorkomt.  

Kratten

Er is 345 miljoen vierkante meter platdak in Nederland, zegt Kuiper. ‘Niet elk dak is geschikt voor landbouw, maar er is veel mogelijk.’ Voor daken van woonhuizen werkt ze met een speciale lichte aarde en met kratten die strategisch geplaatst kunnen worden, op een draagbalk bijvoorbeeld. ‘Voor bedrijven en overheidsgebouwen met steviger daken is er een mobiel systeem met wat grotere bakken, bedoeld om uit te proberen of de dakmoestuin bevalt. Daarna kunnen we eventueel een vaste moestuin aanleggen.’

Kuiper is in verschillende steden in Nederland in gesprek met beheerders van overheidsgebouwen en hoopt een aantal van die projecten dit jaar te kunnen realiseren.

Op 8 maart 2012 vindt in Almere een Dag van de Stadslandbouw plaats,  georganiseerd door onder andere Wageningen UR, het Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie en netwerk Platteland.