Italië: Opvang Oekraïners via aanbesteding

Italië heeft sinds de Russische inval ongeveer 125.000 vluchtelingen uit Oekraïne opgenomen. Gemiddeld zijn er 500 nieuwe opnames per dag. De Italiaanse solidariteitsmachine wordt voornamelijk gedragen door liefdadigheidsinstellingen en krap bij kas zittende gemeentebesturen.

Aanbesteding

De eerste opvang van Oekraïense vluchtelingen in Italië wordt uitgevoerd door collectieve centra waar pas aangekomen migranten worden geïdentificeerd en de asielaanvraagprocedures kunnen beginnen. In de tweede fase worden asielzoekers toegewezen aan het opvang- en integratiesysteem (het zogeheten SAI). Als de plaatsen in het SAI zijn opgebruikt, wordt het systeem voor buitengewone opvang, de CAS, gebruikt. Gemeenten die ervoor kiezen zich bij het SAI aan te sluiten, kunnen een aanvraag indienen om toegang te krijgen tot staatsmiddelen. Zodra de aanvraag door het ministerie is goedgekeurd, ontvangt de gemeente een lening van drie jaar voor de activering van het gastvrije project op haar grondgebied. Op dat moment publiceert de gemeente een aanbesteding om de middelen toe te wijzen aan een coöperatie zonder winstoogmerk. Het voorstel dat als het beste wordt beschouwd, krijgt het contract voor het beheer van het project, terwijl de gemeente tegelijkertijd de referentie-instantie blijft.

Veel animo

Er zijn 4.530 plaatsen gefinancierd door de Staat, meer dan 500 gemeenten hebben gereageerd voor ongeveer 13.000 plaatsen. ‘Dat is veelzeggend. Het is dus noodzakelijk een manier te vinden om deze bereidwilligheid niet te ontmoedigen, door alle projecten op de reservelijst te houden en te wachten om de wegen en middelen te vinden om ze te activeren’, zegt Matteo Biffoni, afgevaardigde voor migratie van de Nationale Vereniging van Italiaanse Burgemeesters (ANCI) en burgemeester van Prato.

Bureaucratie

Maar waar klagen de gemeenten over bij de Staat? De trage bureaucratie
en het gebrek aan middelen. ‘De opname van vluchtelingen in het gecodificeerde nationale opvangsysteem (SAI of CAS) verloopt te traag. Overheidsingrijpen is nodig om het mogelijk te maken de beschikbare plaatsen van dit systeem te gebruiken, die nu geblokkeerd zijn omdat er nog steeds de Syrische noodsituatie is en er aanhoudend vluchtelingen uit Afrika komen’, aldus wethouder Roberto Molinari van Varese. Die gemeente vangt veel Oekraïners op. De grootste stroom vluchtelingen is immers naar het noorden van Italië gegaan, naar vele reeds bestaande Oekraïense gemeenschappen. De toenemende vraag naar bejaardenzorg daar heeft altijd vrouwen uit Oekraïne aangetrokken.

Opgedroogde budgetten

Gemeenten zitten volgens Molinari met de handen in het haar, omdat hun budgetten sinds de pandemie zijn opgedroogd. ‘De afgelopen twee jaar heeft de regering namelijk geld gegeven, met name aan de sociale diensten, voor ondersteuning van gezinnen en mensen in moeilijkheden. Dit jaar komen er geen bijdragen. We hebben niet meer middelen om in te zetten, bovendien moeten we het stabiliteitspact respecteren dat voorziet in de verplichting om de begroting in evenwicht te houden, in tegenstelling tot de Staat die zich in de schulden kan steken’, besluit Molinari.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 11 van deze week.