Belangrijke evaluatie van het Uniform Subsidiekader voltooid

In opdracht van het Ministerie van Financiën heeft Sira Consulting in februari jongstleden de evaluatie van het Uniform Subsidiekader (USK) voltooid, een essentieel rapport dat in maart 2024 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Het USK, een reeks richtlijnen opgezet om het beheer van Rijkssubsidies te stroomlijnen en te uniformeren, is grondig beoordeeld op doeltreffendheid en doelmatigheid. Sira Consulting deed aanbevelingen om het USK nóg beter te maken.

Het USK werkt

De evaluatie, uitgevoerd in samenwerking met sleutelorganisaties waaronder tien departementen, uitvoeringsorganisaties zoals RVO en DUS-I, en controle-instanties zoals de Auditdienst Rijk en de Algemene Rekenkamer, heeft aangetoond dat het USK significant bijdraagt aan een rechtmatige en lastenluwe subsidieverstrekking. Daarnaast vereenvoudigt het USK onder andere de uitvoeringspraktijk van subsidieverstrekking, met name op het gebied van het tegengaan van misbruik en oneigenlijk (M&O)-gebruik van subsidiemiddelen. Sinds de invoering in 2010, heeft het niet alleen de belasting van beleidsvorming en controle verminderd, maar is het ook breed geadopteerd buiten de Rijksoverheid, door provincies en gemeenten. Het USK reikt dus verder dan de Rijksoverheid, waardoor het een breed, impactvol (en dus doeltreffend en doelmatig) kader is.

Ruimte voor verbetering

Desondanks wijst het rapport ook op verbetermogelijkheden. Om de administratieve lasten voor subsidieontvangers, departementen en uitvoeringsinstanties te verminderen, stelt het rapport een reeks gerichte optimalisatiepunten voor. Allereerst omvatten deze verbeteringen duidelijke aanpassingen aan de tekst van het Uniform Subsidiekader (USK) zelf, zoals het verfijnen van richtlijnen en het vergroten van de consistentie met aanpalende wet-of regelgeving. Daarnaast richt het rapport zich op het verbeteren van de praktische toepassing van het USK. Een voorbeeld is het versterken van centrale waarden zoals verantwoord vertrouwen en proportionaliteit in de dagelijkse uitvoering. Voor beide typen optimalisatiepunten bevat het rapport concrete aanbevelingen.

De optimalisatiepunten en aanbevelingen zijn gekoppeld aan de vier uitgangspunten van het USK: verantwoord vertrouwen en risicoacceptatie, proportionaliteit, uniformering en vereenvoudiging en sturen op prestaties en hoofdlijnen, met als doel de administratieve en operationele lasten verder te verminderen. Het rapport is gepubliceerd op de website van de rijksoverheid.

Aanbevelingen die een stap verder gaan

Om deze lasten nóg verder te verlagen, gaan sommige aanbevelingen een stap verder. Hierbij is vaak sprake van een verhoogd risico (bijvoorbeeld op M&O-gebruik), maar met grotere winst op het gebied van verminderde lasten. Deze aanbevelingen vragen om een duiding van de (politieke) keuzemogelijkheden, waarbij men telkens de afweging moet maken of de verhoogde risico’s of kosten opwegen tegen de winst op het gebied van verminderde lasten.

Vervolg

Eind februari zijn de bevindingen en aanbevelingen uit het rapport gepresenteerd aan de werkgroep USK en andere betrokken stakeholders. In reactie op de bevindingen heeft het Ministerie van Financiën de intentie uitgesproken om snel te beginnen met de implementatie van de aanbevelingen die geen juridische aanpassingen vereisen, en zullen zij themasessies organiseren binnen de werkgroep USK om deze veranderingen te faciliteren. Aanbevelingen die vragen om juridische aanpassingen worden ook opgepakt, maar zullen langere tijd nodig hebben om doorgevoerd te worden.

Sira Consulting is verheugd dat de evaluatie concrete paden voor verbetering heeft blootgelegd en kijkt ernaar uit om de verdere implementatie van deze aanbevelingen te ondersteunen. Het rapport onderstreept het continue commitment van Sira Consulting en het Ministerie van Financiën om de efficiëntie en effectiviteit van overheidsfinanciering in Nederland te verbeteren.