Opkomst raadsverkiezingen houdt nog niet over

Op de eerste twee dagen van de herindelingsverkiezingen is er weinig gestemd. Maandag en dinsdag heeft gemiddeld 8,4 procent van de stemgerechtigden zijn stem uitgebracht. De hoop en verwachting is dat vandaag − op de ‘echte’ verkiezingsdag −, de opkomst flink zal oplopen. De coronamaatregelen die in de stembureaus gelden, worden door de kiezers goed opgevolgd. Er zijn nergens ongeregeldheden gemeld.  

Collectors item

In Purmerend en Beemster lag woensdag rond het middaguur het opkomstpercentage op 14,5 procent. Tot dinsdagavond 21 uur had 8 procent van de kiezers gestemd. ‘Dat is niet veel, maar beter dan niets’, stelt een woordvoerder van Purmerend. Vergelijkingscijfers zijn er niet, want het is voor het eerst dat gemeenteraadsverkiezingen over drie dagen worden uitgesmeerd. Daarbij is de opkomst bij herindelingsverkiezingen altijd lager dan bij reguliere raadsverkiezingen. De kiezers in beide gemeenten mogen hun rode stempotlood mee naar huis nemen. ‘Het is een collectors item, want op de potloden in Purmerend staat ‘gemeente Purmerend’ en die op van Beemster ‘gemeente Beemster’, vertelt de woordvoerder lachend.  

Geen stempas

Voor de raad van de nieuwe gemeente Dijk en Waard, (Heerhugowaard en Langedijk) hadden tot en met dinsdagavond 21 uur 6.413 mensen hun stem uitgebracht; 9,4 procent van de kiezers. Die stemmen zijn inmiddels geteld. ‘We hopen vandaag op een hogere opkomst’, aldus een woordvoerder. Om 13.30 uur stond de teller op 18,5 procent. Het meest recente opkomstpercentage was rond 13 uur nog niet bekend. De gemeente Heerhugowaard heeft dinsdagavond in allerijl nog 135 stempassen bij kiezers thuisbezorgd. Zij bleken geen stempas te hebben ontvangen.

Uitval stembureauleden

In Uden en Landerd viel het aantal vroegstemmers niet tegen, stelt een woordvoerder. Het opkomstpercentage lag dinsdagavond 21 uur op 10,1 procent. ‘De meeste mensen zijn toch georiënteerd op de woensdag als verkiezingsdag. Maar alle extra stemmen zijn meegenomen.’ Dinsdag was er even een spannend moment, toen een aantal ingeroosterde stembureauleden zich afmeldde. Zij moesten in quarantaine of hadden zelf corona of coronagerelateerde klachten. De reservepool bood uitkomst.

Kwetsbare gezondheid

In Boxmeer, Cuijk, Grave, Sint Anthonis en Mill en Sint Hubert (het nieuwe Land van Cuijk) is maandag en dinsdag door een krappe 6 procent gestemd. ‘Veel kiezers dachten dat de mogelijkheid tot vroegstemmen alleen was bedoeld was voor mensen met een kwetsbare gezondheid’, vertelt een woordvoerder. Om 11 uur woensdagochtend lag de opkomst op 15,2 procent.

Sobere uitslagenavonden

De uitslagenavonden zijn in alle herindelingsgemeenten anders, maar vooral sober. In het Land van Cuijk wordt de uitslagenavond volledig digitaal georganiseerd. In een kleine studio, waar onder meer de burgemeester van Boxmeer (voorzitter van het hoofdstembureau) is, worden de uitslagen bekend gemaakt. Via Teams wordt af en toe ‘geschakeld’ met fracties. In Maashorst wordt in de raadszaal van Uden een kleine bijeenkomst georganiseerd, waar de burgemeesters van Uden en Landerd aanwezig zijn. Ieder half uur komen twee of drie politieke partijen langs om een reactie op de voorlopige uitslagen te geven. In Dijk en Waard kan de online verkiezingsavond via de website worden gevolgd.  In Purmerend komen de burgemeesters en raadsleden bij elkaar. Andere belangstellenden kunnen, net zoals in alle andere herindelingsgemeenten, via de websites van de gemeenten en/of de lokale omroep de verkiezingsavond volgen.

Rond middernacht hopen de gemeenten de voorlopige uitslag te kunnen melden. In Maashorst zal dat alleen op partijniveau zijn. Donderdag wordt er geteld op kandidaatsniveau.