Vroegstemmen ook bij raadsverkiezingen in maart

De gemeenteraadsverkiezingen van maart volgend jaar worden ook over drie dagen uitgesmeerd. Op 14, 15 en 16 maart kunnen kiezers hun stem uitbrengen in de 341 gemeenten waar verkiezingen zijn. Bij de Kamerverkiezingen en bij de recente herindelingsverkiezingen was vervroegd stemmen ook al mogelijk.

Duidelijkheid

De Tijdelijke wet verkiezingen covid-19 wordt verlengd tot 1 juli 2022, zo is donderdag bekend gemaakt. Beide Kamers hebben met deze verlenging ingestemd. Als dit niet was gebeurd, was de tijdelijke wet per 1 januari opgehouden te bestaan. ‘Door dit besluit nu te nemen biedt de regering gemeenten tijdig duidelijkheid voor de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen van maart’, stelt minister Ollongren van Binnenlandse Zaken.

Onzekere situatie

Verlenging was volgens de minister nodig, gezien de onzekere situatie rondom de coronapandemie. ‘Vervroegd stemmen bevordert de spreiding van kiezers, die daarmee beter in staat zijn om hun eigen moment te kiezen waarop het rustiger is in het stemlokaal. De maatregelen in de wet maken het mogelijk om in de huidige pandemische situatie de verkiezingen veilig te laten verlopen’, aldus Ollongren.

Meer tijd voor uitslag

Naast spreiding van de verkiezingsdagen brengt de verlenging van de Tijdelijke wet ook andere maatregelen met zich mee. In elk stembureau moeten vier stembureauleden aanwezig zijn, in plaats van de gebruikelijke drie. Dit vierde stembureaulid moet vooral toezien dat de dan geldende corona-maatregelen worden nageleefd. Dat kan het dragen van een mondkapje zijn en/of het houden aan 1,5 meter afstand. De stemhokjes moeten waarschijnlijk regelmatig worden schoongemaakt en ook de kuchschermen moeten weer worden geplaatst. Deze aanvullende maatregelen zijn afhankelijk van de coronasituatie en de landelijke of regionale maatregelen die in maart van kracht zijn. Gemeenten krijgen daarnaast meer tijd om de stemmen te tellen en de uitslag vast te stellen. De gekozen raadsleden worden komend jaar op 30 maart geïnstalleerd. Dat is een week later dan normaal.

Weinig animo

Bij de herindelingsverkiezingen van vorige maand kon ook op maandag en dinsdag worden gestemd. Bij de Kamerverkiezingen van maart werd de mogelijkheid tot vroegstemmen voor het eerst geboden. Toen was het vroegstemmen vooral bedoeld voor mensen met een kwetsbare gezondheid. In de elf herindelingsgemeenten waar vorige maand gemeenteraadsverkiezingen waren, konden alle kiezers op maandag en dinsdag van 7.30 tot 21 uur in een beperkt aantal stembureaus terecht. Er is toen echter nauwelijks van die mogelijkheid gebruik gemaakt. Gemiddeld heeft 8,4 procent van de stemgerechtigden op maandag of dinsdag zijn stem uitgebracht.  

Vanaf januari telt Nederland 345 gemeenten. In de vier nieuwe gemeenten die per 1 januari worden gevormd zijn geen raadsverkiezingen. Het gaat om Purmerend, Dijk en Waard, Maashorst en het Land van Cuijk.