Amsterdam: diepe buiging voor Ed van Thijn

Ed van Thijn, voormalig burgemeester van Amsterdam, oud-minister en PvdA-coryfee is zondag op 87-jarige leeftijd overleden. Dat maakte de gemeente Amsterdam op verzoek van zijn vrouw en dochters bekend. Zij laten weten dat Ed van Thijn tot het einde toe betrokken, helder en geestig was, meldt de gemeente in een verklaring.

Gruwelijke geschiedenis
Amsterdam 'maakt een diepe buiging' voor Ed van Thijn, aldus de gemeente zondag in reactie op de bekendmaking van zijn overlijden. De oud-burgemeester van de stad is zondag op 87-jarige leeftijd overleden. 'Het college en de raad hebben met verdriet kennisgenomen van het overlijden van Ed van Thijn, lid van de gemeenteraad van 1962 tot 1971 en burgemeester van 1983 tot 1994. Als joods jongetje uit de Rivierenbuurt overleefde hij, ondanks dat zijn onderduik werd verraden, de Jodenvervolging. Die gruwelijke geschiedenis zat in hem zoals die geschiedenis in Amsterdam zit.'

Dagboek van een Onderhandelaar

Ed van Thijn werd op 16 augustus 1934 in Amsterdam geboren. Als kind overleefde hij interneringskamp Westerbork. Na de afronding van zijn studie Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Gemeente Universiteit Amsterdam begon hij in 1961 bij de Wiardi Beckmanstichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Een jaar later werd hij verkozen tot lid van de gemeenteraad van Amsterdam. Verder was hij van 1967 tot en met 1981 Tweede Kamerlid, waar hij in de periode van 1973-1978 fractievoorzitter namens de PvdA was. In die periode schreef hij het boek Dagboek van een Onderhandelaar, over de mislukte formatie van het tweede kabinet Den Uyl.

Vele nevenfuncties

In 1981 werd hij benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken in het tweede kabinet-Van Agt. Dat ministerschap werd een jaar later beëindigd na de val van dat kabinet. Daarna wachtte hem het burgemeesterschap van de hoofdstad. Vervolgens werd hij opnieuw minister van Binnenlandse Zaken, van 18 januari 1994 tot 27 mei 1994, maar moest voortijdig aftreden vanwege de IRT-affaire. Van Thijn vervulde vele nevenfuncties bij een breed scala van maatschappelijke instanties. Zo was hij columnist van Het Parool, bestuurslid van het Landelijk Bureau Racismebestrijding, voorzitter van het Algemeen Nederlands Verbond van Reisondernemingen ANVR, hoogleraar op de Cleveringa-leerstoel aan Rijksuniversiteit Leiden, lid van de ledenraad van Ajax en voorzitter van de raad van toezicht van de Stichting Vluchteling. Hij schreef negentien boeken.

Vurig debatteerder

Volgens de gemeente was Van Thijn een vurig debatteerder. 'Als bestuurder stond hij pal voor de rechtsstaat. De langstzittende burgemeester na de Tweede Wereldoorlog liet onze stad veiliger en leefbaarder achter. Van zijn inzet voor de ondernemers en de reputatie van Amsterdam in de wereld plukken wij nog steeds de vruchten.' Over zijn ultieme drijfveer was hij duidelijk, aldus de gemeente. 'Racismebestrijding was voor mij de belangrijkste reden om in de politiek te gaan en uiteindelijk ook om naar het burgemeesterschap van Amsterdam te dingen', waren de woorden van Van Thijn.

Innig geliefd

Volgens de gemeente Amsterdam ademde Ed van Thijn de stad. 'Innig geliefd bij talloze mensen die hem hebben gekend. Door zijn belezenheid, charme en zijn diepgevoelde verlangen om het goede te doen. Wij gedenken Ed van Thijn met ontzag en dankbaarheid en wensen zijn nabestaanden en dierbaren veel sterkte met dit verlies', aldus de gemeente in de verklaring. 

Vooraanstaand bestuurder

Van Thijn was jarenlang vooraanstaand bestuurder namens de PvdA, die in twee perioden minister van Binnenlandse Zaken was, de rol van formateur en informateur vervulde, fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid in de Tweede Kamer en burgemeester van Amsterdam was. In die rol was Ed van Thijn van 1983 tot en met 1994 langstzittende burgemeester van de hoofdstad na de Tweede Wereldoorlog. Ook was hij van 1999 tot 2007 lid van de Eerste Kamer. In 1994 werd hij na zijn burgemeesterschap benoemd tot Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau en kreeg Van Thijn de Gouden Medaille van de Stad Amsterdam.

Opkomen voor een ander

Van Thijn was een 'scherpzinnig en betrokken sociaaldemocraat', aldus PvdA-leider Lilianne Ploumen in een reactie op Twitter. 'Wijs, gezaghebbend en onvoorwaardelijk strijdend voor een weerbare democratie, tegen racisme en onrecht. We gaan hem missen.' Volgens Lodewijk Asscher, voorganger van Ploumen als leider van de PvdA, 'verliest Amsterdam een anker, de PvdA een icoon en Nederland een politicus die in leven en werk toonde dat het áltijd de moeite waard is voor een ander op te komen en te blijven hopen op beter'.

Roerige tijd
Van Thijn heeft Amsterdam door een 'roerige tijd' geleid, aldus demissionair premier Mark Rutte in een reactie op het overlijden van de PvdA'er. 'Bedroefd door het overlijden van Ed van Thijn. Respect voor zijn grote inzet in diverse rollen voor zijn partij en het land. Heeft als burgemeester onze hoofdstad door roerige tijden geleid. Ik wens zijn familie en vrienden veel sterkte toe met dit grote verlies', twitterde hij. De herdenking en begrafenis zullen na de kerstdagen in kleine kring plaatsvinden, meldt de gemeente Amsterdam. Tevens wordt een condoleanceregister geopend. (ANP)