Meewerkend voorvrouw

Ester Weststeijn, nieuwe burgemeester van Rozendaal

In het dorp staan een kerk en een kasteel, maar er is geen winkel. Het is geen spookdorp in de Franse Morvan, maar het ligt aan de rand van de Veluwe. Op het Nederlandse vasteland is er geen kleinere gemeente. In het dorp in de Morvan wil niemand wonen, hier wil iedereen wonen; sterker, volgens Elsevier Weekblad kun je nergens beter wonen. Rozendaal; heerlijk groen en kalm. Zo kalm dat de vertrekkende burgemeester zei dat zijn opvolger iemand moest zijn die ‘richting het einde van zijn carrière gaat’, want ‘iemand die midden in zijn carrière zit, vindt hier te weinig uitdagingen en te weinig problemen.’

Ester Weststeijn (41) uit Delft, op school gezeten op het Rhedens Lyceum in Rozendaal, begreep het advies van burgemeester Jan Hendrik Klein Molekamp (70) eind van de zomer aan de vertrouwenscommissie van de Rozendaalse raad wel. Ze zegt: ‘Er zijn op dit moment geen politieke struikelblokken in Rozendaal. De nieuwe basisschool annex kinderopvang, waarover lang politiek is gesteggeld, is gebouwd. Er is weinig bedrijvigheid. Er zijn geen winkels. Het dorp is uit ontwikkeld. Van de laatste woonwijk is nog één kavel vrij. Je zet hier niet je tanden in grote politieke issues.’

En toch solliciteerde de concerncontroller van Pijnacker-Nootdorp op het burgemeesterschap van de 1.575 zielen tellende gemeente onder de rook van Arnhem. Of beter gezegd: juist daarom. Want, zegt Weststeijn ‘in zo’n gemeente kan iemand die aan het begin staat van een burgemeestersloopbaan kijken hoe dat vak gaat, los van grote beleidsinhoudelijke of politiek gevoelige thema’s. En er speelt altijd wel wat, lokaal, maar ook binnen de regionale samenwerking.’

VVD’ers
En dus solliciteerde Ester Weststeijn op het burgemeesterschap van Rozendaal. Met 46 anderen. Omroep Gelderland maakte gewag van een ‘run op het burgemeesterschap van Rozendaal’. Vooral VVD’ers zagen de rijkste gemeente van Nederland zitten. Het had weinig gescheeld of één van die VVD’ers was burgemeester geworden, en niet Weststeijn. ‘Mijn sollicitatie was niet vanzelfsprekend. Ik heb veel ervaring in ambtelijke organisaties, maar ik ben geen lid van een politieke partij, was geen wethouder en nooit raadslid.’

Het toeval wilde dat collega Eva van der Bruggen in Pijnacker-Nootdorp juist op dat moment vertelde dat ze gemeentesecretaris op Texel zou worden. Weststeijn: ‘Mijn echtgenoot zei toen: “Waarom zou jij dan niet solliciteren op Rozendaal? Wat wil je nog doen, wie wil je nog kennen voordat je jezelf rijp acht voor het burgemeesterschap? Jij hebt een soortgelijk cv en je bent even oud. Doe het!” En ik heb het gedaan. Je weet wat Pippi Langkous zei? “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.” Je moet niet twijfelen aan je kunnen en zelfvertrouwen hebben. Vrouwen hebben dat onterecht soms wat minder dan mannen.’

Weststeijn aarzelde omdat de nieuwe burgemeester ‘ruime bestuurlijke ervaring’ moest hebben. Maar er stond gelukkig óók in de profielschets dat hij/zij ‘midden in de samenleving moest staan’ en ‘kennis moest hebben van bestuurlijke processen’. Met die laatste kwaliteiten kwam, zag en overwon Weststeijn.

Voorzitter van de vertrouwenscommissie Corine ter Brugge was daar na de bekendmaking van de voordracht eind oktober duidelijk over. Weststeijn had volgens de aanvoerster van Rosendael ‘74 ‘veel ervaring met organisatieveranderingen, hetgeen de komende jaren belangrijk is voor de gemeente Rozendaal. Rozendaal 2.0 wil een moderne gemeente zijn, met een jonge en levendige inbreng.’

De keuze viel in goede aarde in het kasteeldorp. Onder het bericht in De Gelderlander dat Ester Weststeijn de nieuwe burgemeester zou worden, stonden vijf reacties – allemaal positief. ‘Jong, geen politieke kleur, Rozendaalse ‘roots’ en een bak aan ervaring’, schreef iemand. Dat Rozendaal een nieuwe burgemeester zou krijgen, was trouwens niet vanzelfsprekend. 1.575 inwoners? Gemeenten met heel wat meer inwoners zijn de voorbije jaren opgedoekt. Afgelopen voorjaar vond de Gelderse gedeputeerde Jan Markink Rozendaal nog ‘bestuurlijk kwetsbaar’ (dan weet je het doorgaans wel), maar in de zomer mocht burgemeester Klein Molekamp trots melden dat Rozendaal zelfstandig zou blijven.

Curiositeit
‘Rozendaal is een bestuurlijke curiositeit, hè?’, zegt Weststeijn. Waarom die in stand blijft? ‘Om te beginnen omdat Rozendaal zijn zaakjes goed voor elkaar heeft. Natuurlijk worden veel taken uitbesteed aan Rheden, maar alles gebeurt zoals het in een gemeente behoort te gebeuren. De meerjarenbegroting is altijd sluitend geweest. Er zijn meer dan voldoende reserves. Welk argument heb je dan tegen zelfstandigheid?’

De provincie heeft ook oor gehad voor de wensen van de inwoners van Rozendaal, die best een prijs willen betalen voor zelfstandigheid, zegt Weststeijn. ‘Burgemeester Klein Molekamp is bij uitstek de vertolker van dat gevoel. Hij heeft het netwerk van Den Haag tot Arnhem om dat waar te maken. Zo’n netwerk moet ik ook hebben, maar niet om daarmee dwars te kunnen liggen. Dat moet de gemeenteraad van Rozendaal weten: ik zal altijd met de provincie het gesprek willen voeren over de zin en onzin van zelfstandigheid. Dat pleidooi moet staan als een huis.’

Burgemeester in spe Weststeijn sloeg razendsnel toe op de verstopte Rozendaalse huizenmarkt. Er is geen ambtswoning, maar de gemeente was bereid om van het geld dat de verkoop van de vroegere ambtswoning heeft opgeleverd een huis te laten bouwen op de laatste vrije kavel. ‘Maar dan ben je zo een jaar verder’, en dat wilde Weststeijn niet.

‘Een nieuw huis is een project op zich, terwijl ik juist aan een ander project, het burgemeesterschap, ga beginnen.’ De koop was atypisch. ‘Er stonden twintig huizen op Funda; vijf waren ongeschikt en vijf waren te duur. Van de overige tien waren er vier onder voorbehoud verkocht. De resterende zes hebben we allemaal gezien en er één uitgekozen. Zo koop je doorgaans geen huis, toch? Je kijkt in de straat, je wikt en weegt, nog een keer kijken, nieuwe huizen op Funda inventariseren. Maar dat verloop is er niet in Rozendaal. Het is nog net niet iene miene mutte, maar het scheelt niet veel.’

De kinderen zijn ook al ingeschreven op de nieuwe Dorpsschool. Mag de basisschool uit veel dorpen zijn verdwenen, Rozendaal heeft er net een gebouwd. ‘En helemaal geen leerlingentekort; er is een wachtlijst voor sommige groepen. Het zou wat zijn zeg, de kinderen van de burgemeester op school in Velp’, lacht ze.

Als inmiddels burgemeester Weststeijn zich op 20 maart bij de Statenverkiezingen in het stembureau (het gemeentehuis) installeert, dan kan ze bijna alle volwassenen in het dorp de hand drukken. Want het kasteeldorp is niet alleen de kleinste en de rijkste, het heeft ook de hoogste verkiezingsopkomst en geregeld de eerste uitslag.

Bij de laatste raadsverkiezingen hadden de Rozendalers trouwens maar drie smaken die keurig werden verdeeld: drie zetels voor Belangengemeenschap Rozendaal, drie voor Rosendael ‘74 en drie voor Progressief Akkoord Rozendaal. ‘Met drie lokale partijen in de gemeenteraad is het wel zo logisch om een niet-politiek gekleurde burgemeester te kiezen, hoewel ik niet de indruk heb dat dat de doorslag heeft gegeven’, zegt Weststeijn.

Eigen invulling
Die negen raadsleden geven ‘op hun eigen manier’ invulling aan het dualisme, aldus Weststeijn met gevoel voor understatement. ‘In Rozendaal is de verhouding ambtenaren/raadsleden bijna fiftyfifty. Raadsleden zijn zo betrokken en werken zich zo in de dossiers in, dat ze veel dichter op de ambtelijke organisatie zitten dan in andere gemeenten. In Pijnacker-Nootdorp zou dat niet kunnen, hier is dat onvermijdelijk. Als je vindt dat een gemeenteraad uitsluitend kaders moet stellen en moet controleren, dan kom je in Rozendaal bedrogen uit.’

Weststeijn gaat vanmiddag voor de derde keer langs bij burgemeester Klein Molekamp. ‘Het zijn ontzettend leuke gesprekken’, zegt ze. ‘De senior burgemeester die terugkijkt op zijn loopbaan en de junior vertelt wat er in dat vak allemaal op je af kan komen. Vermakelijke maar ook diepgaande gesprekken over de verhouding tussen raad en college, over parttime wethouderschap, over de burgemeester en de samenleving. Hij neemt mij mee door Rozendaal.’

Weststeijn zal een andere burgemeester zijn dan Klein Molekamp, zegt ze. ‘De huidige burgemeester heeft een eigen stijl. Bij een vacature voor een nieuwe burgemeester zie je vaak dat gekozen wordt voor iemand die 180 graden afwijkt van zijn of haar voorganger. Gewoon omdat raads leden, ongeacht de kwaliteit van de voorganger, behoefte hebben aan nieuw elan. Als er nu een jonge burgemeester had gezeten, dan hadden ze waarschijnlijk gekozen voor rust en bestuurlijke ervaring. Maar die zat er, en dus is er ruimte in de hoofden om te willen werken aan modernisering met een jonger iemand.’

Het is overigens maar goed dat Rozendaal openstond voor een bestuurlijk ‘experiment’, want anders zou de burgemeesterscarrière van Ester Weststeijn in de kiem zijn gesmoord. ‘Ik zou op geen enkele andere burgemeestersvacature hebben gereageerd’, zegt ze. ‘Dat komt door mijn band met de omgeving, omdat ik het burgemeesterschap kan combineren met een jong gezin én omdat ik in Rozendaal een soort meewerkend voorvrouw zou worden. Daar heb ik de ambtelijke wortels voor.

Er werken dertien ambtenaren in het gemeentehuis. Het idee dat ik zelf als een soort 13,5e ambtenaar mijn eigen overleggen voorbereid, mijn eigen toespraken schrijf en de persvragen beantwoord, trekt mij erg aan. Ik wil mij heel graag met alles bemoeien, maar wel iedereen in zijn rol en functie laten. Als ik te ver ga, dan moeten de ambtenaren en de gemeentesecretaris mij in mijn bestuurlijke hok stoppen. Aan die bestuurscultuur moet je werken.’

Hinkstapsprong
Misschien brengt die cultuur Weststeijn en de gemeente waarop iedereen hoopt, misschien ook niet. ‘Ik weet niet of ik in de wieg ben gelegd voor het burgemeestersvak’, zegt Weststeijn eerlijk. ‘Mijn carrière is toch wel een beetje een hinkstapsprong. Van een groot departement naar een klein onderzoeksbureau, van de ene gemeente in een strategiefunctie naar de andere in een communicatie en later in controllerfunctie.

Ik ben van alle markten thuis; dat maakt mij bij uitstek geschikt voor Rozendaal. Ik hoor burgemeesters zeggen dat het burgemeesterschap de mooiste baan van de wereld is, maar of dat voor mij geldt moet blijken. Het voelt nog niet als een levenswijze; het is een baan. Ik wil hard werken in Rozendaal, maar iedereen mag weten dat ik niet iedere week vier avonden op pad ga. Dat gaat nu niet gebeuren met twee hele kleine kinderen thuis.’

CV
Ester Weststeijn (Delft, 1977) zat op het Rhedens Lyceum in Rozendaal en studeerde van 1995 tot 2002 bedrijfscommunicatie en bestuurskunde in Nijmegen. In 2002 werd Weststeijn beleidsmedewerker bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Van 2004 tot 2008 was ze onderzoeker bij Partners+Pröpper in Vught en van 2008 tot 2012 adviseur bij het bestuurscentrum van de gemeente Dordrecht. In 2012 stapte Weststeijn over naar de gemeente Pijnacker-Nootdorp, waar ze eerst bestuursadviseur en teamleider communicatie werd en sinds 2014 concerncontroller is. Van 2010 tot 2014 was Weststeijn lid van de Delftse Rekenkamer. Ester Weststeijn wordt op 14 februari 2019 geïnstalleerd als burgemeester van de gemeente Rozendaal (Gelderland).