Lokaal beleid aanpak mensenhandel komt moeizaam op gang

Een derde van de gemeenten heeft nog steeds geen beleid voor de aanpak van mensenhandel. Daarover zouden ze vorig jaar al moeten beschikken.

Apart beleid

De afspraak dat alle gemeenten in 2022 zouden moeten beschikken over beleid voor de aanpak van mensenhandel is onderdeel van het in 2018 opgestelde Interbestuurlijk Programma (IBP). In 2021 bleek dat ruim 30 procent van de gemeenten dat beleid nog aan het ontwikkelen was. Uit nieuw onderzoek van Significant Public, gehouden in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, blijkt dat één op de drie gemeenten nog steeds geen apart beleid heeft dat op mensenhandel is gericht. Inmiddels heeft 66 procent van de gemeenten wel zo’n beleid. Volgens de onderzoekers hebben die op papier alles goed georganiseerd, maar geven de gemeenten zelf aan dat de praktijk nog moet volgen.

Onvoldoende kennis

Gemeenten noemen volgens de onderzoekers gebrek aan capaciteit en onvoldoende kennis over mensenhandel als belemmeringen bij het formuleren van lokaal beleid gericht op mensenhandel. Daarnaast bestond er aanvankelijk veel onduidelijkheid over hoe beleid voor de aanpak van mensenhandel moet zijn opgebouwd en welke elementen erin moeten terugkomen. Die onduidelijkheid is inmiddels deels weggenomen en een kwart van de gemeenten geeft aan bezig te zijn met de ontwikkeling van het vereiste beleid.

Eenduidige lijn

In 2022 moest er beleid zijn, maar omdat daar geen eenduidig stappenplan voor beschikbaar was heeft iedere gemeente en regio dat op eigen manier ingeregeld. In de praktijk hebben gemeenten een aandachtsfunctionaris of zorgcoördinator aangesteld, trainingen opgezet om bewustwording te creëren en werk gemaakt van een betere samenwerking met ketenpartners en/of andere gemeenten. Met name dat laatste bleek volgens de onderzoekers soms ‘lastig en verwarrend’, gezien de verschillen in tijd, capaciteit, prioriteit en middelen. Om samenwerking op gang te brengen dan wel te verbeteren ontbreekt een eenduidige regionale of nationale lijn en daaraan is volgens de respondenten wel behoefte.

Arbeidsmigranten

Van de gemeenten die wel een beleid hebben voor de aanpak van mensenhandel, richt het merendeel zich specifiek op zogeheten kwetsbare groepen als jeugd en arbeidsmigranten. Enkele andere kwetsbare groepen waarvoor aandacht is, zijn mensen met een licht verstandelijke beperking, vluchtelingen en sekswerkers.

Nationale campagne

De onderzoekers adviseren gemeentekoepel VNG om het thema mensenhandel op bestuurlijk niveau te blijven agenderen en het thema mensenhandel breed onder de aandacht te brengen om zo voor meer urgentie en prioriteit te zorgen. Een overzicht van de beschikbare trainingen helpt daarbij, zoals ook het structureren van de verschillende meldpunten en samenwerkingen. Gemeenten geven aan graag een nationale campagne te zien om aandacht te vragen voor mensenhandel. Daarbij zou de VNG een leidende rol kunnen pakken.