Impact ondernemen. Zo helpen overheden het MKB

Hoe kunnen overheden ondernemen met impact bij het MKB stimuleren en ondersteunen? Met onze samenwerkingspartners bij de rijksoverheid, provincies en gemeenten hebben wij in een sessie gezocht naar een antwoord op deze vraag. Het waardesysteem van ‘regulier’ ondernemen verandert naar meer ‘impact’ ondernemen. Maar hoe kun je als overheid deze ontwikkeling optimaal faciliteren? In dit artikel delen wij de uitkomst van deze sessie.

Hoe kunnen de diverse partijen samen het ecosysteem naar duurzaam, innovatief en sociaal ondernemen versterken? Zodat deze vorm van ondernemen over een aantal jaren het nieuwe ‘normaal’ gaat worden. En of je het nu maatschappelijk verantwoord ondernemen noemt, duurzaam verantwoord ondernemen, maatschappelijk of impact ondernemen, de essentie is een vorm van ondernemen met een juiste maatschappelijke verantwoorde balans tussen economie, mens en milieu.

Ontwikkelingen, kansen en belemmeringen

1. Massa creëren is nodig in transitie naar ‘nieuwe economie’

Sociaal ondernemers pakken nu al maatschappelijke problemen op en hebben een voorlopersrol als het gaat om impact ondernemen, maar om slagkracht te creëren in maatschappelijke vooruitgang is het noodzakelijk dat het MKB mee ontwikkelt in deze stroom. Grotere bedrijven hebben de capaciteit en middelen om hiermee aan de slag te gaan. Maar het MKB (de massa), die ook wil, heeft niet altijd de middelen en mankracht beschikbaar.

2. Minder focus op kaders om massa mee te krijgen

De huidige groep van sociaal ondernemers wordt soms gezien als elitair, een unieke groep. Dat maakt het lastig om MKB mee te krijgen. MKB wordt gekenmerkt door een pragmatische en commerciële mentaliteit, veel MKB ondernemers identificeren zich niet met de term ‘sociaal ondernemer’ terwijl zij wel een bijdrage (willen) leveren aan maatschappelijke ontwikkeling. Laten we sociaal ondernemen niet als aparte sector beschouwen, maar uitgangspunt is dat alle ondernemers bij kunnen dragen aan maatschappelijke ontwikkeling door te ondernemen met impact. Sociaal, duurzaam en innovatie moet een onderdeel worden van hun ‘business as usual’.

3. Voorwaardelijk is samenwerking in de gemeente zelf

Veel gemeentes hebben nog een verkokering tussen afdeling EZ en SZ, dat maakt het lastig om impact en ondernemen samen te brengen. Voorwaardelijk is het creëren van een gezamenlijk doel: economische waarde door bijdrage aan maatschappelijke waardevolle thema’s. Door deze brede benadering van impact ondernemen is er meer kans op een waarde voor beide afdelingen. Ook politiek en bestuurlijk dient er voldoende draagvlak te zijn voor dit thema.

4. Transformatie van sociaal domein

Socia(a)l(er) ondernemen is ook een ontwikkeling die gaat over ‘anders besturen’ of ‘terugtredende overheid’. Waarbij de maatschappij en het bedrijfsleven steeds meer de touwtjes naar zich toe trekken voor allerhande maatschappelijke taken, taken waar de overheid eerder alleen regie op voerde.

Daarnaast is er ook een verandering te zien bij consumenten en werknemers. Om minder producten te kopen en te consumeren die milieuvervuilend zijn of werknemers die juist alleen willen werken voor een bedrijf dat impact creëert voor de wereld van morgen.

Handelingsperspectieven voor gemeenten

1. Integrale aanpak op MKB-beleid

Kijk goed hoe je kunt aansluiten bij wat er al bestaat aan beleid en programmering. Neem hierin mee hoe je ook vanuit sociaal ondernemerschap de impactgedachte kunt verbreden naar het MKB. Houdt bij de aanpak rekening met de fase van impact ondernemen waarin een MKB ondernemer zich bevindt. Een startende ondernemer vraagt om een andere benadering en ondersteuning dan een MKB-onderneming die al jaren bezig is en zich verder wil ontwikkelen.

2. Geef koplopers een podium

Een belangrijke reden waarom de (maatschappelijke) impact van het MKB niet zichtbaar is, komt omdat zij onvoldoende hun communicatie inzetten en hun maatschappelijke waarden zichtbaar kunnen maken. Daarin kan de overheid ondersteunen. Door er een visie op te hebben en ondernemers die bewust op inzetten een podium te geven. Zij zijn het voorbeeld en inspiratiebron voor andere ondernemers, ondernemers spreken elkaars taal. Ontwikkel tools en handvatten samen met koplopers en stel ze beschikbaar aan het MKB.

3. Sociaal ondernemerschap in actieagenda omzetten naar impact ondernemen

Zet beleid of programmering niet alleen in op een aparte sector sociaal ondernemen, maar ook breder in, waarbij je dus ook het MKB meeneemt. En kijk waar er intern raakvlakken zijn met andere programma’s: inclusieve arbeidsmarkt, MKB koppelen aan onderwijs, inspireren van MKB, duurzaam en innovatief ondernemen etc.

Handelingsperspectieven voor provincie en landelijke overheid

1. Kennis en innovatie-agenda gericht op MKB

Hoe gaan we een B.V. Nederland ontwikkelen waarin impact ondernemen het nieuwe normaal wordt? Nu bestaat de kans om juist de huidige MKB-agenda te verbreden en te linken aan diverse topsectoren, Regio Deals en de genoemde maatschappelijke missies. Op basis van de kennis en behoefte van bedrijven omtrent impact ondernemen. Zoveel succesvolle voorbeelden bestaan al en kunnen worden verbonden! Om te starten met toonaangevend bedrijven, die een voorbeeldrol kunnen hebben, daarna starten met verbreden naar MKB.

2.  Ondersteun bij samenwerking tussen gemeentes

Meer verbreding, draagvlak en inbedding is nodig. Laat gemeentes zien dat ze meer van elkaar kunnen leren. Het thema is voor diverse gemeenten te groot om individueel expertise in te ontwikkelen, dus de noodzaak bestaat om meer samen te werken, kennis van gemeenten die voorop lopen te ontsluiten en daardoor andere gemeenten te inspireren. Om vervolgens in gezamenlijk verband te kunnen opschalen.

Ondersteun gemeenten bij het ontwikkelen van een roadmap en informeer en begeleid gemeenten hierbij. Biedt concrete handvatten voor gemeentes en regio hoe zij met dit thema aan de slag kunnen gaan. Ondersteun bij ontwikkeling van impactmetingen (wat is de maatschappelijke waarde) zodat gemeenten hiermee het MKB kan faciliteren en intern de investering kan verantwoorden op de maatschappelijke vooruitgang.

3. Ecosysteem ontwikkeling

Bouw aan een structuur, een ecosysteem met partnerships, stakeholders, programmering en een visie. Waarin samenwerking, verbinding en kennisdeling de basis vormt. Maar faciliteer vervolgens ook in het analyseren van de samenwerking in dit ecosysteem, durf constructief kritisch te zijn en ondersteun in kwaliteitsborging van het systeem.

4. Monitoring, kennis laten stromen in Nederland

Wanneer je succesvol beleid wilt voeren, is meten van de voortgang essentieel. Dus start met een monitoringsprogramma om stakeholders, programmering en impact in beeld te brengen en de komende jaren te monitoren en te meten. Maak het niet te groot, maar start regionaal en rol het langzaam uit over het gehele land. Op een manier die aansluit bij de mogelijkheden van de deelnemende partners. Zodat een goed beeld kan ontstaan over wie actief bezig is met het thema, welke gemeenten al beleid voeren en succesvolle voorbeelden gedeeld kunnen worden. Maar ook welke programma’s zijn succesvol en moeten we opschalen? Op welke impactgebieden zijn er metingen verricht? Hoe gaan we indiciatoren standaardiseren?

Zo kan stapsgewijs een breed monitoringsprogramma ontstaan, in coöperatief verband georganiseerd en dat uiteindelijk samen met de diverse regio’s kan worden opgepakt. Om daarmee kennis te laten stromen in heel Nederland.

Laten we vooral samen werken aan een duurzame, innovatieve en sociale economie waarin ondernemen met impact het nieuwe ‘normaal’ wordt!

Deze tijd vraagt om creatieve oplossingen. Om verbinding. Om net dat stapje extra zetten voor elkaar. En dat gebeurt. Bij KplusV geloven we altijd al in verschil zien, verschil maken. Juist in deze tijd zijn we net als anderen extra gemotiveerd om dat te doen. Samen met partners en opdrachtgevers vinden wij oplossingen voor complexe vraagstukken van ondernemers en overheden. Dankzij onze jarenlange ervaring met het begeleiden van gemeenten, (sociaal) ondernemers en maatschappelijke organisaties met arbeidsmarkt, portfolio financierings – en organisatiesvraagstukken, doen wij bottom-up waarnemingen op die relevant zijn om nu top-down de juiste interventies te doen. We helpen graag, want samen werken we aan een sociale, duurzame en innovatieve toekomst.

Meer weten? Neem contact op met Corine Janssen