Kleine gemeente zet zichzelf in de etalage

De 151 jaar oude en 5.500 koppen tellende gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude heeft zichzelf in de etalage gezet. De buren – waaronder Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer en Velsen – mogen een ‘bod’ doen. Ook wordt breder gekeken zoals naar Heemstede en Bloemendaal. De voorwaarden voor een fusie liggen vast en wegen zwaar, benadrukt burgemeester Pieter Heiliegers. ‘We willen het heft in eigen hand houden.’

Dienstverlening

‘Een bijzonder besluit’, noemt Heiliegers de beslissing van een unanieme raad om de zelfstandigheid als gemeente op te geven. ‘We moeten kijken naar het belang van onze bewoners en ondernemers. De kwaliteit van onze dienstverlening en ons bestuur staat onder druk.’ Na twee jaar dubben werd onlangs besloten om aansluiting bij een andere gemeente te zoeken.

Directe buren

Een aantal opties ligt open. ‘Het meest logische is om eerst naar de directe buren te kijken’, aldus Heiliegers. Dat zijn Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Velsen en Zaanstad. Die laatste is echter al afgevallen. ‘Het Noordzeekanaal is een fysieke barrière.’ Samengaan met Heemstede of Bloemendaal of met beiden is ook mogelijk. ‘Daar werken we ambtelijk al veel mee samen, zoals op het terrein van belastinginning en de decentralisaties in het sociaal domein.’

Waardeprofiel

Keuze genoeg dus voor de oudste gemeente in Noord-Holland. De gemeente heeft daarnaast veel te bieden. Heiliegers is er dan ook van overtuigd dat er zich voldoende overnamekandidaten zullen melden. ‘We liggen in een strategisch gebied. We zijn de achtertuin van Schiphol, er lopen grote sporen en snelwegen door het gebied. Onze buren vinden ons interessant.’ Haarlemmerliede en Spaarnwoude heeft wel een aantal randvoorwaarden waarop een deal straks kan stuklopen. ‘Samen met inwoners hebben we een waardeprofiel opgesteld. De belangrijkste waarden zijn de zorg voor het groengebied en het behoud van de leefbaarheid van de vijf kernen.’

Weerstand

Na het raadsbesluit en het aangeven van de randvoorwaarden zijn nu de buren aan zet. ‘Daags na het raadsbesluit hebben we hen uitgenodigd. We hebben een toelichting op ons besluit gegeven en hen meegenomen in het tot nu toe gevolgde politieke proces. Het gaat je als gemeente natuurlijk niet in de koude kleren zitten; er zitten ook veel emoties bij.’ En weerstand. Een deel van de politiek – en een deel van de inwoners – wilde aanvankelijk liever zelfstandig blijven en opteerde voor een ambtelijke fusie. Uiteindelijk was toch de hele raad overtuigd van de noodzaak tot bestuurlijke fusie.

Randvoorwaarden

Potentiële partners weten nu in ieder geval waarom Haarlemmerliede en Spaarnwoude op zoek is naar een fusiepartner en wat daarbij de randvoorwaarden zijn. Het plan is dat mogelijke fusiepartners in het laatste kwartaal van dit jaar een voorstel doen, en daarbij vooral ingaan op het waardeprofiel. ‘Daarna gaan we de verschillende voorstellen wegen.’ In 2016 is het realistisch dat een keuze voor een fusiepartner wordt gemaakt. Een streefdatum voor de herindeling is er nog niet. ‘We willen dit proces zorgvuldig doorlopen. Haastige spoed is niet goed.’ Ondertussen werkt Haarlemmerliede en Spaarnwoude aan een plan van aanpak; een onderdeel van de wettelijke Arhi-procedure (Wet algemene regels herindeling).

Voorlopers

De gemeente heeft zich de afgelopen tijd goed geïnformeerd over hoe andere gemeenten een herindelingstraject hebben doorlopen. ‘We zijn onder meer in Graft-de Rijp, Ten Boer en Bennebroek-Bloemendaal geweest.’ Ook Graft-De Rijp zocht een aantal jaar geleden op een bijzondere manier een geschikte huwelijkskandidaat, zonder zich daarbij zomaar over te leveren. De gemeente is inmiddels gefuseerd met Alkmaar en Schermer. Ook is gekeken naar Amstelveen-Aalsmeer en Súdwest-Fryslân.