Ede kiest voor scan van lokale democratie

Ede is niet de eerste gemeente die een quick scan van de lokale democratie wil laten doen, maar als raadsadviseur van de gemeente Buren had raadslid Daan Weststrate (ChristenUnie) zich al verdiept in dit instrument en hij besloot per motie om een scan te vragen. ‘Ik vind het belangrijk om als raadsleden zelf iets te doen om het wantrouwen richting democratie en politiek kleiner te maken.’

Inzicht in werking lokale democratie

In de laatste raadsvergadering voor het zomerreces stemden 28 van de 38 raadsleden voor de motie die Weststrate samen met GroenLinks, PvdA, Democratische Partij Ede en Forum voor Democratie had ingediend. ‘Ik had twee partijen met “democratie” in de naam gevraagd.’ Gemeentebelangen, Burgerbelangen en de VVD stemden tegen de kosteloze quick scan die wordt aangeboden door de VNG en het ministerie van BZK. De quick scan geeft niet alleen inzicht in de werking van de lokale democratie, maar ook in de wensen en oordelen van raadsleden, collegeleden, ambtenaren en inwoners. Ook toont het de verschillen tussen hen en geeft tips en suggesties voor verbeteringen.

Beter, leuker en democratischer

Volgens de indieners kan de quick scan een basis zijn om het lokale samenspel ‘beter, leuker en democratischer’ te maken. Ook kan de scan volgens hen een prima startpunt zijn om met alle betrokkenen te werken aan een nog beter lokaal democratisch samenspel. ‘We hebben in de raad al een aantal grote dossiers behandeld, waarbij je er toch anders in staat dan de lokale samenleving’, merkt Weststrate. ‘Je weet niet altijd de context. We hebben te maken met een grotere kloof en meer kritische noten vanuit de samenleving richting de lokale democratie.’ Wat is er dan beter om kosteloos een ‘foto’ te laten maken van hoe de verschillende doelgroepen ernaar kijken? De raad kan dan ook van een afstandje kijken. ‘Daarna kunnen we kijken welke indruk de scan maakt en of we vervolgstappen nemen. Het grootste doel is dat er een stap wordt gezet vanuit de lokale politiek: we laten zien dat we doen aan zelfreflectie.’

Daad van verbinding

Volgens het lokale medium Ede Stad had Weststrate ‘enige moeite’ om de twijfels bij zijn collega-raadsleden weg te nemen. ‘Er waren een paar interrupties over wat we dan met de scan moesten doen. Maar ik vind het prima om er een beetje aan te moeten trekken. Het was vooral onbekendheid met het instrument. Ik heb daarom ook een toelichting bij de motie gezet. Laten we ons eerst aanmelden, dan een oriënterend gesprek voeren en vervolgens kijken hoe we het gaan aanvliegen.’ Uiteindelijk was er een ruime meerderheid voor de motie. ‘Om dit als gemeenteraad te doen vind ik een daad van verbinding.’

Tegenmacht organiseren

Overigens vindt Weststrate zelf dat de lokale democratie er in Ede ‘wel goed’ voorstaat. ‘Maar ik bekijk het vanuit één kant. Ik zie insprekers en een aantal belangengroepen die zich goed hoorbaar weten te maken. Mensen komen pas in je vizier als ze ergens tegen zijn of hun eigen belangen verdedigen, maar je wilt ook mensen horen die ergens voor zijn.’ Het lijkt Weststrate goed als mensen meer proactief betrokken zijn bij de democratie ‘in plaats van één keer in de vier jaar te stemmen en ingezonden brieven te sturen’. Er zijn al een paar websites met ‘tegenmacht-artikelen’ en in het gemeentehuis voelt men zich daar soms ongemakkelijk bij. ‘Maar dat maakt wel de lokale democratie. Je moet alles kunnen uiten, op een normale manier.' Als uit de ‘foto’ blijkt dat er te weinig tegenmacht is, dan is dat volgens Weststrate een 'waardevolle aanbeveling'. 'En dan moeten we kijken hoe we dat gaan organiseren. Maar de eerste stap is belangrijk en dat is ons aanmelden. En dat is nu gebeurd.’