Winst voor jongerenpartijen bij verkiezingen

Jongerenpartijen deden goede zaken bij de afgelopen verkiezingsronde, en niet alleen in de studentensteden. In Best, Delft, Maashorst, Vaals en Zandvoort werd een jongerenpartij de grootste. Saillant detail: twee van de vijf lijsttrekkers zijn zelf 65-plussers.

Sommige van die vijf jongerenpartijen zijn nieuw, andere bestaan al tientallen jaren. In sommige gevallen ging de overwinning gepaard met verlies van de landelijke partijen, in andere gevallen verstoot een jongerenpartij juist een andere lokale partij van de troon. Vier van de vijf stonden voor het eerst bovenaan in hun gemeente.

Wie had gedacht dat juist in een plaats als Zandvoort – waar nota bene de Ouderen Partij Zandvoort de grootste was – een jongerenpartij kon winnen? De 27-jarige Kim Göransson, nummer twee op de lijst voor de nieuwe partij Jong Zandvoort, in ieder geval niet, zo gaf ze toe in een uitzending van radiozender Haarlem105.

De winst van de nieuwe partij Jong Zandvoort gaat ten koste van de VVD, D66 en de Ouderen Partij Zandvoort (OPZ), die allemaal stemmen inleverden. Opvallend detail is dat Kim Göransson de verkiezingsstrijd aanging met haar moeder, Belinda Göransson, die eerder voor de VVD in de raad zat en zich dit keer verkiesbaar stelde voor de OPZ. Wie weet gaan ze samen formeren.

‘Ik denk dat veel mensen klaar waren met de oude politiek en graag verandering willen zien’, verklaart Kim Göransson het succes van haar partij. ‘En hoe beter dan met een nieuwe partij.’ Jong Zandvoort maakte van betaalbaar wonen een speerpunt in de campagne. Een mogelijk politiek struikelblok wordt het betaald parkeren, verwacht Göransson. Daar wil de partij namelijk vanaf.

Senior

Ook in het Limburgse Vaals won een nieuwe partij – al was de lijsttrekker een oude bekende. Thijs Jussen is 78 jaar oud en al sinds 1979 actief in de Vaalse politiek. Hij was betrokken bij vijf verschillende partijen en was 16 jaar lang wethouder voor de PvdA. Onlangs richtte hij samen met een aantal jongeren de nieuwe partij Visie Vaals (ViVa) op.

Dat een partij die zich richt op jongeren wordt geleid door een senior, vindt medeoprichter Max Winkens (23 jaar) overigens niet vreemd. ‘Thijs heeft de kennis en de ervaring’, liet hij aan het NRC weten. ‘Hij kan dat als geen ander overdragen op nieuwe generaties.’ Hoewel ViVa een nieuwe binnenkomer was, had lijsttrekker Jussen wel verwacht dat ze het meteen goed zouden doen. ‘Drie zetels moet haalbaar zijn’, zei hij voorafgaand aan de verkiezingen tegen het NRC. ‘Bij de vorige verkiezingen haalde ik die som in mijn eentje binnen. Mensen stemmen hier op personen die ze vertrouwen.’

ViVa kreeg de meeste stemmen en behaalde inderdaad, zoals Jussen verwachtte, drie zetels. Het CDA (waar Jussen overigens ook ooit lid van was) verloor stemmen, maar bleef toch op drie zetels staan. Lokaal! ging harder onderuit: van vijf naar twee zetels. Een andere lokale partij, Het Alternatief, boekte winst en klom, net als ViVa, naar drie zetels. Overigens deden ook elders in Zuid-Limburg de jongeren het goed: de nieuwe Jongerenpartij Heerlen behaalde bij hun eerste verkiezingsdeelname meteen drie zetels.

Kraken

Ook in het Brabantse Best wordt de jongerenpartij geleid door een 65-plusser. Lijsttrekker Jo van den Boogaard, nu 67 jaar oud, was echter wel een jonkie toen de partij Jong en Ongebonden (JO) veertig jaar geleden werd opgericht.

Vanaf het begin was Van den Boogaard, wiens voornaam al dan niet toevallig bestaat uit dezelfde twee letters als de afkorting van de partij, betrokken bij JO. ‘De onderwerpen die veertig jaar geleden speelden zijn nog steeds actueel’, vindt hij. ‘Zo zijn we al veertig jaar strijdbaar voor betaalbare huisvesting voor jongeren.’ In oprichtingsjaar 1982 behaalde JO meteen een zetel, die werd bezet door Van den Boogaard. In hetzelfde jaar kraakte de partij een pand om er een sociaal-cultureel jongerencentrum van te maken.

Vanaf het begin van deze eeuw werd de partij een stabiele factor in de raad, en in de afgelopen periode nam de partij zelfs deel aan het college. In Best waren het CDA en de VVD al sinds 2006 afwisselend de grootste. Maar de liberalen, die vier jaar geleden nog op een kwart van de stemmen kon rekenen, kregen dit jaar een flinke klap en moesten twee van de zes zetels inleveren. JO werd weliswaar niet de grootste in de gemeente wat betreft het aantal stemmen, maar heeft wel een gedeelde eerste plaats (met de VVD en D66) qua zetelaantal.

Jongste wethouder

Jong Maashorst behaalde bij de herindelingsverkiezingen eind vorig jaar een overweldigende overwinning met 20 procent van de stemmen (het CDA volgt met 14 procent). Die positie was voor Jong Maashorst niet helemaal nieuw – de voorloper van de partij, Jong Uden, werd in 2018 ook al de grootste in de toenmalige gemeente Uden. In Maashorst is inmiddels al een college geïnstalleerd. Jong Maashorst heeft een coalitie gevormd met twee andere lokale partijen en het CDA.

In Delft, waar veel landelijke partijen stemmen inleverden, werd STIP (Studenten Techniek in Politiek) de grootste ten koste van GroenLinks. Het is het voor het eerst in 16 jaar dat een lokale partij aan kop gaat. Wel was STIP al sinds 2014 de tweede partij. Bovendien is de partij al sinds de jaren negentig de belangrijke factor in de Delftse politiek: STIP leverde al zes keer een wethouder. De eerste STIP-wethouder was met 21 jaar de jongste wethouder van Nederland.