'Ik heb spijt van mijn excuses'

Waar in Nederland moeilijk over wordt gedaan, dat kan hier wel’, weet Gerrit Jan Gorter (64) na bijna achttien jaar burgemeesterschap van Zeewolde. En dat weten ze in Den Haag ook. Asielzoekers? Zeewolde vangt ze wel op, honderden. Een nieuw datacentrum van Meta? Helemaal iets voor Zeewolde. ‘Zeewolde is voor Nederland een soort maagdelijk gebied. Men wil hier van alles.’

Pioniersgeest

De pioniersgeest in ‘s lands jongste gemeente was voor Gorter in 2006/2007 reden om zijn Overijsselse geboortegrond in te ruilen voor het nieuwe land. Gorter: ‘Toen ik het plan had opgevat om burgemeester te worden, sprak ik daarover met wat burgemeesters. “Hartstikke leuk, Gerrit Jan, je hebt veel bestuurlijke ervaring, maar word eerst lid van een landelijke partij.”'

Kletskoek

'Ik geloof dat in die tijd alleen Gerard Rabelink in Maasbree partijloos was. Ik zou nooit lid worden van een landelijke partij, dus dat zou wel niks worden. Ik solliciteerde en niemand kon het wat schelen dat ik niet bij een partij hoorde. Het kwam wel goed uit en ik denk dat ik er in mijn bestuurlijke carrière vooral profijt van heb gehad. Het is kletskoek dat je Haagse connecties moet hebben. Partijdigheid kon mij niet in ieder geval niet worden verweten.’

Giftigheid

Dat was niet onbelangrijk toen hij in 2007 begon, want de politiek in Zeewolde was in die tijd ten prooi gevallen aan een ernstige vorm van ‘giftigheid’. Gorter: ‘Veertig jaar geleden stond in het dorp niet één huis. Nu wonen er meer dan 24.000 mensen. Met die groei veranderde de raad vaak van samenstelling, met instabiliteit als gevolg. Tot 1998 ging het goed, maar toen ging het mis: in 2000 viel het college, in 2002, in 2004, in 2006, in 2008, in 2010. De raad was tussen 2007 en 2010 tot op het bot verdeeld. De verhoudingen waren zó slecht dat we met een bureau in zee zijn gegaan om met elkaar te praten over de individuele verhoudingen.’

Stabiel

Het heeft volgens Gorter effect gehad. ‘Hoewel ik ook raads­leden spreek die vinden dat het niet zo is. Hoe dan ook: sinds 2010 heeft Zeewolde een stabiel bestuur. En ik veranderde in een mum van tijd van nieuweling in oudgediende. Je kunt als verbindende burgemeester dan veel voor een gemeente betekenen. Toen Zeewolde in 2015 asielzoekers moest opvangen, heb ik daarom in het tamelijk nieuwe college gezegd: “Geef mij nou die portefeuille. Ik heb niks met partijpolitiek en de landelijke politiek gaat zich roeren.’”

Asielzoekers

En dat gebeurde. PVV-voorman Wilders toog naar Zeewolde en noemde het ‘gekkenwerk’ dat er zo’n groot asielzoekerscentrum zou komen in een dorp als Zeewolde. Maar de zeshonderd asielzoekers kwamen er wel (naast zeshonderd arbeidsmigranten die het dorp inmiddels herbergde aan de Bosruiterweg). Gorter: ‘Natuurlijk ben ik bedreigd en heb ik beveiliging gehad, maar het asielzoekerscentrum zelf liep fantastisch, zonder één probleem. Dus toen vorig jaar het verzoek kwam voor weer een azc, was het appeltje-eitje. Er zitten weer zeshonderd asielzoekers, en nu met twaalfhonderd arbeidsmigranten als buren. Weer zonder problemen.’

Datacentrum

In 2019 informeert Den Haag of Zeewolde in is voor de vestiging van een groot datacentrum van Meta/Facebook. Zeewolde heeft die grond niet, het rijk wel. Twee wethouders gaan ermee aan de slag. En dan publiceert NRC Handelsblad in december 2021 een artikel waarin burgemeester Gorter wordt verweten dat hij integriteitskwesties rond Meta terzijde schoof. Gorter is ‘des duivels’.

Fabeltjeskrant

Tegen de Lokale Omroep Zeewolde zegt hij dat mensen niet alles moeten geloven wat in de Fabeltjeskrant staat. Meteen de journalistenvakbond gepikeerd omdat Gorter de journalistiek heeft weggezet als ongeloofwaardig. Gorter moet zijn uitspraken ‘op de kortst mogelijke termijn’ corrigeren. Dat doet hij een dag later. De woorden Fabeltjeskrant en fake news had hij niet moeten gebruiken. De gemeenteraad stemt een paar dagen later met elf voor en acht tegen voor de komst van Meta. Toch gaat het feest uiteindelijk niet door. Het rijk wil de grond ondanks eerdere toezeggingen toch niet aan Meta verkopen. In de zomer van 2022 geeft Meta op. Weer een jaar later vernietigt de Hoge Raad het bestemmingsplan.

Vals neergezet

Gorter heeft nog steeds de smoor in over die episode. ‘Ik ben met verzinsels vals neergezet om de bevolking op het verkeerde been te zetten. Mijn rechtvaardigheidsgevoel speelde op, en dat is mijn rode lap. Van die zogenaamde onderzoeksjournalistiek klopte geen hout, vandaar mijn uitspraak over de Fabeltjeskrant. Ik heb helemaal geen integriteitskwesties terzijde geschoven. Als ik had geschreven wat zij schreven was mij valsheid in geschrifte ten laste gelegd. Maar het zette wel de toon voor de beslissing van de minister om de grond niet aan ons te verkopen. Ik vermoed dat dat ook de bedoeling was van de krant: het datacentrum mocht er niet komen. Ik krijg nog steeds ‘scheldmails’ over Meta, met dank aan NRC Handelsblad.’

Spijt

Toch bood hij zijn excuses aan voor de woorden fake news en Fabeltjeskrant. Gorter: ‘Dat deed ik omdat we vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen stonden. Ik moest rust hebben in mijn dorp. Ik heb nog iedere dag spijt van mijn excuses. Ik was het liefst een rechtszaak begonnen, ook omdat de verzinsels uit de Fabeltjeskrant door de media werden overgenomen. Het tv-programma De Hofbar zei dat er miljoenen van ons in het Meta-project zaten. Niets van waar, het zou ons miljoenen opleveren, dat wel. We zouden onder meer een onderstation hebben gekregen, door Meta betaald. Alle voorzieningen door Meta betaald. Doodzonde wat dat betreft dat Meta niet is doorgegaan.’

Lees het hele interview met Gerrit Jan Gorter deze week in BB13 (inlog)