Europa dichtbij

Meer gevestigde partijen als PvdA, CDA en VVD die de afgelopen decennia de Europese Unie hielpen opbouwen en allemaal verloren, beklagen zich erover dat een genuanceerd verhaal over Europa niet over de bühne te krijgen is. De winst van de PVV schrijven ze toe aan de onvrede bij de kiezer.

De lage opkomst wordt verklaard door te zeggen dat Europa blijkbaar niet leeft. De bekende riedel volgt: we gaan campagnes evalueren en kiezersonderzoek moet het stemgedrag verklaren. Politici en bestuurders doen er verstandig aan langer stil te staan bij de gebeurtenissen.

‘Europa’ groeit in een onomkeerbaar proces meer en meer uit tot centrum van de macht. De enige manier hier aan te ontsnappen is uittreden uit de Europese Unie - maar dat is voor niemand een serieuze optie. Zelfs anti-Europa- partijen als de PVV en de SP opperen dit niet.

De boodschap van het belang van Europa verkondig je niet in enkele campagneweken tijd; bestuurders en politici moeten het als hun dure plicht zien permanent de betekenis van Europa bij de Nederlandse burger onder de aandacht te brengen. Simpelweg omdat Europa belangrijk is en het allang niet meer allemaal in Den Haag wordt beslist - hoe graag de dames en heren in Den Haag dat misschien nog willen.

Dat ‘Europa’ uitdragen vaderlandse politici slecht afgaat, werd in 2005 al duidelijk toen Nederland massaal ‘nee’ zei tegen de Europese Grondwet. Wie denkt dat er toen lessen zijn geleerd, komt bedrogen uit. De zegeningen van de euro, de crisisbeheersing op Europees niveau toen de financiële markten in brand stonden, het belang van Europese mededingingsregels voor de Nederlandse economie, het feit dat minister Bos van Financiën zonder euro nooit de Nederlandse banken van de ondergang had kunnen redden - wie heeft geprobeerd het uit te leggen?

Aansprekende verkiezingsthema’s waren er ook genoeg te bedenken. De structuurfondsen bijvoorbeeld. Daarbij gaat het om de vraag of regio’s in rijke landen na 2014 nog wel in aanmerking komen voor subsidies. Uitermate belangrijk en de rijksoverheid en lagere overheden denken hier niet hetzelfde over; bij uitstek dus een onderwerp voor politieke partijen om zich op te profileren. Maar wie deed het?

 Andere belangrijke en makkelijk inzichtelijk te maken Europese thema’s: mededinging (bijvoorbeeld in het openbaar vervoer of de corporatiesector), ruimtelijke ordening in relatie tot luchtkwaliteitsnormen (denk aan de stilgelegde bouwprojecten of wegverbredingen).

Europa is dichtbij - als je wilt tenminste. Bij een onwelgevallige uitslag met droge ogen een beroep doen op onvrede bij de kiezer of zeggen dat het electoraat alleen ontvankelijk is voor een simpele boodschap, is wat al te makkelijk.