Integriteit en geanonimiseerde verklaringen

Integriteit en geanonimiseerde verklaringen: in de regel is dit geen gelukkige combinatie. Bij een (vermoeden van een) integriteitsschending – denk bijvoorbeeld aan ongewenst gedrag – wil je als werkgever kunnen optreden. Dit vraagt om een zorgvuldig onderzoek, niet alleen in het belang van de medewerkers die last hebben van bepaald gedrag, maar ook in het belang van de medewerker die het vermeende gedrag vertoont. Laatstgenoemde moet zich immers tegen de verdachtmakingen kunnen verweren. En daar ontstaat vaak een spanningsveld op het moment dat eerstgenoemde medewerkers uitsluitend anoniem willen meewerken aan een onderzoek.

Het overkwam een befaamd recensent van de Volkskrant. Al langere tijd gingen er geruchten dat hij vrouwelijke auteurs benaderde alvorens hij over hun boeken een recensie ging schrijven. Omdat hij bij herhaling bleef ontkennen zich hieraan schuldig te hebben gemaakt, liet de Volkskrant intern en extern onderzoek doen. Aan de auteurs werd in beide onderzoeken anonimiteit toegezegd. Hoofdzakelijk daartegen richtte zich het verweer van de recensent in de procedure tot ontbinding van zijn arbeidsovereenkomst. De kantonrechter ging hier niet in mee. De kantonrechter kwam tot het oordeel dat er voldoende concrete aanwijzingen en ook bewijsstukken waren over de bronnen en de aard en de inhoud van de contacten om te kunnen begrijpen waartegen de recensent zich diende te verweren.

Het is mijns inziens een terecht oordeel. De recensent had zelf de namen van auteurs van de – geanonimiseerde – screenshots achterhaald en had zelf ook nog zes namen genoemd van vrouwelijke auteurs met wie hij contact had gehad. Voor de recensent was dus duidelijk om welke auteurs het ging en bovendien waarover hij openheid diende te betrachten. Het is een voorbeeld van een uitspraak waaruit blijkt dat geanonimiseerde onderzoeksresultaten onder omstandigheden geoorloofd zijn. Let wel, het is zeker geen pleidooi voor het grenzeloos (laten) doen van geanonimiseerd onderzoek. Hoe invoelbaar de wens van medewerkers om anoniem een verklaring te kunnen afleggen soms ook kan zijn, als een werkgever arbeidsrechtelijke gevolgen aan een onderzoeksresultaat wil verbinden, dient de uitkomst van een onderzoek nu eenmaal te berusten op een feitelijke grondslag. Anonieme verklaringen zullen in dat onderzoek dan ook geverifieerd moeten worden aan de hand van meer objectieve gegevens.

De kantonrechter ontbond overigens uiteindelijk de arbeidsovereenkomst op de g-grond, de verstoorde verhouding.

Amke de Visser