De Ziektewet is gewijzigd

mr L.S. (Suzanne) van Loon

Overheidswerkgevers hebben doorgaans weinig van doen met de Ziektewet. Als een medewerker ziek wordt heeft hij recht op loondoorbetaling door zijn werkgever. Hij komt dan logischerwijs niet eveneens in aanmerking voor een Ziektewetuitkering. Tenzij de zieke een zogenaamde ‘vangnetter’ is en ziek is ten gevolge van zwangerschap/bevalling, orgaandonatie of onder een no-riskpolis valt (meer daarover in het artikel van Jacobien Frederix: "de no risk polis; een tegemoetkoming in de kosten van de loondoorbetaling bij ziekte"), betaalt de overheidswerkgever dus zelf de loonlasten van zijn zieke medewerker.

Gaat de zieke medewerker ziek uit dienst dan valt hij onder de Werkloosheidswet of heeft hij recht op loondoorbetaling ten laste van zijn ex-werkgever (zoals bijvoorbeeld bij provincie-ambtenaren het geval is). De zieke medewerker daarentegen, die zonder recht op WW of loondoorbetaling ziek uit dienst gaat, valt onder de Ziektewet. Een Ziektewetuitkering wordt maximaal 104 weken toegekend, daarna volgt de WIA-uitkering. Tot 1 januari 2014 ondervindt de  overheidswerkgever daar weinig last van omdat hij geen eigen risicodrager voor de Ziektewet is. De Ziektewetuitkering komt ten laste van het sectorfonds.

Omdat de overheidswerkgever tot op heden geen eigenrisicodrager is voor de Ziektewet maar wel voor de Werkloosheidswet (WW), kan het hem zelfs financieel voordeel opleveren als zijn ex-medewerker met recht op  WW onder de Ziektewet komt te vallen. De werkgever betaalt dan nog enkel het verschil tussen de Ziektewetuitkering en het bedrag wat de ex-medewerker op grond van de WW, eventueel aangevuld met een aanvullende (bovenwettelijke) uitkering, zou hebben ontvangen.

De Wet Beperking Ziekteverzuim en Arbeidsongeschiktheid Vangnetters (BeZaVa), ook wel genaamd de Wet Modernisering Ziektewet, gaat hierin per 1 januari 2014 verandering brengen.

In plaats van een sectorale Ziektewetpremie gaan middelgrote en grote werkgevers een gedifferentieerde premie betalen, waarvan de hoogte afhankelijk is van het aantal (ex-)medewerkers dat de Ziektewet instroomt. De hoogte van de premie in enig jaar wordt bepaald door het aantal (ex-)medewerkers, dat twee jaar geleden de Ziektewet instroomde. Aangezien deze premie per 1 januari 2014 ingaat, betreft het Ziektewet-gevallen van twee jaar tevoren. Komt de ex-medewerker na 104 weken ziekzijn in aanmerking voor de WIA, dan wordt de WGA-premie voortaan ook toegerekend aan de ex-werkgever. De kosten van zieke ex-medewerkers komen hierdoor per 1 januari 2014 veel meer dan nu het geval is, bij hun ex-werkgevers te liggen.

Per 1 januari 2014 kan de werkgever er wel voor kiezen om eigen risicodrager te worden voor de Ziektewet. Hij betaalt dan niet de gedifferentieerde premie maar wel de volledige Ziektewetuitkering indien en zodra daar recht op ontstaat. De werkgever die er daarentegen voor kiest om wel eigen risicodrager te worden voor de Ziektewet, betaalt de Ziektewetuitkering maar hoeft geen gedifferentieerde premie te betalen. Hij wordt wel verantwoordelijk voor uitvoering van de Ziektewet (besluitvorming), is zelf verantwoordelijk voor de reïntegratie van de zieke ex medewerker en loopt tot slot een uitlooprisico (zodra hij ervoor kiest weer premie te betalen, blijft de werkgever toch ook nog betalen voor medewerkers waarvoor hij al als eigen risicodrager betaalde). Het klinkt weinig aanlokkelijk maar niet kiezen voor eigen risicodragerschap betekent dat de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Ziektewet bij het UWV ligt. Gelet op het feit dat een ex-medewerker die ziek blijft en niet gereïntegreerd kan worden op enig moment in de WIA komt, waarvoor de ex-werkgever ook de premielasten gaat dragen voor zolang er recht is op WIA, is het ook een overweging waard de regie over de begeleiding van zieke ex-medewerkers in eigen hand te houden.

Concreet betekent dit dat overheidswerkgevers de lasten gaan voelen van medewerkers die zonder recht op loondoorbetaling of een WW-uitkering, ziek uit dienst gaan of binnen vier weken na einde dienstverband ziek worden. De ex-werkgever betaalt de Ziektewetuitkering als eigen-risicodrager of betaalt een verhoogde gedifferentieerde Ziektewetpremie.

De categorie medewerkers die uit dienst gaat zonder recht op een WW-uitkering is doorgaans tijdelijk personeel dat korter dan zes maanden in dienst is geweest en niet voldoet aan de eisen om voor WW in aanmerking te komen. Ex-medewerkers met recht op WW, die binnen vier weken na einde dienstverband ziek worden, komen na 13 weken in aanmerking voor een Ziektewetuitkering. Omdat deze Ziektewetuitkering daarmee na de eerste vier weken na einde dienstverband wordt toegekend wordt deze niet meer aan de ex-werkgever toegeschreven. 

Voor de medewerker is er per 1 januari 2013 al wat veranderd en gaat er nog meer veranderen. De Ziektewetuitkering wordt maximaal 104 weken toegekend. Bepalend was vroeger of de medewerker gedurende deze 104 weken ongeschikt was voor het verrichten van zijn eigen arbeid. Sinds 1 januari 2013 geldt, dat na 52 weken ziekzijn een keuring door het UWV volgt. Het UWV toetst of de medewerker, zo niet geschikt voor zijn eigen arbeid, wel geschikt is voor algemeen geaccepteerde arbeid en in welke mate. Als de medewerker na 52 weken minder dan 35% ziek wordt bevonden en/of hij is in staat tot algemeen geaccepteerde arbeid, dan stopt de Ziektewetuitkering. Verder zijn reïntegratie- en sollicitatieverplichting aangescherpt.

Na 1 januari 2014 volgt er mogelijk nog een wijziging voor de medewerker. De duur van de Ziektewetuitkering blijft 104 weken maar er zijn kabinetsplannen om de hoogte afhankelijk te stellen van het arbeidsverleden van de medewerker. De medewerker ontvangt eerst een loongerelateerde uitkering (70% van het gemaximeerde dagloon) over een periode die hetzelfde wordt berekend als de duur van een WW-uitkering. Eindigt de loongerelateerde Ziektewetuitkering voordat 104 weken zijn verstreken, dan ontvangt de medewerker voor de rest van de weken een vervolguitkering. Deze bedraagt 70% van het wettelijk minimumloon.

De wijzigingen betekenen dat preventie van ziekte bij tijdelijke medewerkers erg belangrijk wordt. Zelfs voor een zieke medewerker die niet langer dan een week in dienst is geweest en ziek is geworden binnen vier weken na einde dienstverband, kan de ex-werkgever gehouden zijn de kosten van het ziekzijn te dragen voor zolang als deze ziek blijft. Dit kan doorlopen ook als deze ex-medewerker vervolgens in de WIA belandt.