Wacht uw organisatie tot de quotumheffing wordt geïnd?

Mr. J.C.M. (Jos) de Roover   De overheid wil het in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking stimuleren. Aanvankelijk bestond daarvoor het plan om iedere werkgever  (zowel bij de overheid als in de marktsector) met 25 of meer werknemers te verplichten om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Tegen een verplicht quotum per werkgever rees veel verzet. Als gevolg daarvan is in het sociaal akkoord van april 2013 tussen het kabinet en de werkgevers- en werknemersorganisaties afgesproken dat er voor mensen met een arbeidsbeperking de komende jaren 100.000 extra banen in de marktsector en 25.000 extra banen bij de overheid worden gecreëerd; de banenafspraak. De overheidssector moet in 2024 deze extra banen gecreëerd hebben en de marktsector heeft tot 2026 de tijd. Met de banenafspraak in het sociaal akkoord was het verplichte quotum van de baan. 

Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten

Dat het huidige kabinet, met staatssecretaris Klijnsma voorop, de werkgevers niet op hun blauwe ogen gelooft, heeft het kabinet doen besluiten de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten in te dienen bij de Tweede Kamer (Kamerstukken II, nr. 33 981). De wetgever wil een stok achter de deur hebben voor als de afspraken uit het sociaal akkoord niet worden nageleefd. Op zich is dat niet vreemd. In het verleden heeft de wetgever al eens geprobeerd om werkgevers, zowel in de marktsector als binnen de overheid, te stimuleren om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Hiervoor is destijds de Wet Arbeid Gehandicapte Werknemers (WAGW) ingevoerd. De bedoeling was dat 5% van de werknemers binnen een bedrijf werknemers met een arbeidshandicap zouden zijn. In de WAGW werd gesproken over een quotum van 5% gehandicapten, zoals mensen met een arbeidsbeperking destijds werden aangeduid. Vastgesteld mag worden dat deze wet niet het boogde effect  heeft gehad.  Overigens, naast de marktsector was ook de overheid tekortgeschoten in het realiseren van arbeidsplaatsen voor mensen met een arbeidsbeperking.
Op 31 maart 2015 heeft ook de Eerste Kamer ingestemd met de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. Deze wet is in eerste instantie bedoeld om de banenafspraak uit het sociaal akkoord van april 2013 formeel in een wet vast te leggen. Mocht de banenafspraak uit het sociaal akkoord niet worden nagekomen en er dus onvoldoende  arbeidsbeperkten aan een baan worden geholpen, dan heeft de wetgever met deze wet de mogelijkheid geschapen om dat af te dwingen middels een quotumregeling.  De verantwoordelijk bewindspersoon  zal niet wachten tot 2026 om de balans op te maken. De werkgevers krijgen vooralsnog twee jaar de tijd om te laten zien dat ze serieus werk maken van het werk bieden aan mensen met een arbeidsbeperking. Eind 2015 moeten er 15.000 mensen met een arbeidsbeperking aan een baan geholpen zijn. Wordt dit aantal niet gerealiseerd, dan wacht alsnog de verplichte quotumregeling en wacht werkgevers die niet voldoen aan het quotum een boete; de quotumheffing. Gaat u als werkgever hierop wachten of neemt u het voortouw en maakt u werk van het aanbieden van werk aan mensen met een arbeidsbeperking?   De banenafspraak nader bekeken Vooralsnog tellen voor de banenafspraak alleen die werknemers mee die een arbeidsbeperking hebben. Het is aan het UWV om vast te stellen wie een arbeidsbeperking heeft. Het UWV heeft daarvoor een doelgroepenregister. Iedere werkgever kan bij het UWV informeren of de werknemer waarmee hij een dienstverband wil aangaan is opgenomen in het doelgroepenregister. Mensen met een Wsw-indicatie en Wajongers behoren op grond van hun Wsw- of Wajong-status tot de doelgroep.  Mogelijk dat mensen met een bijstandsuitkering aan de doelgroep worden toegevoegd, maar de wetgever is daarvan vooralsnog  geen voorstander. De wetgever vreest dat mensen met een arbeidsbeperking dan worden verdrongen.   Loonkostensubsidie, no-riskpolis en meer  Afhankelijk van de beperking heeft u als werkgever van een werknemer met een arbeidsbeperking recht op een loonkostensubsidie voor dat deel van het minimumloon dat de werknemer niet zelf kan verdienen. In sommige gevallen kunt u aanspraak maken op de hulp van een jobcoach,  een werkplekaanpassing of kan een mobiliteitsbonus (premiekorting) van toepassing worden verklaard. Bovendien is op de nieuwe werknemer met een arbeidsbeperking de no-riskpolis van toepassing. Dit betekent dat wanneer  de werknemer met de arbeidsbeperking zich ziek meldt, het loon dan volledig wordt doorbetaald (tot het maximum dagloon). Is de werknemer langdurig ziek, dan ontvangt u in het tweede jaar van het UWV 70% van het loon van de werknemer.   De quotumheffing Hiervoor is aangegeven dat iedere werkgever met 25 werknemers of meer (40.750 verloonde uren in een jaar)  één of meerdere werknemers met een arbeidsbeperking in dienst zou moeten nemen. Halen werkgevers de afgesproken aantallen niet, dan kan het quotum in werking treden en krijgt iedere werkgever met 40.750 verloonde uren op jaarbasis  die geen werknemer met een arbeidsbeperking in dienst heeft, te maken met de quotumheffing. Het aantal van 40.750 verloonde uren op jaarbasis is gebaseerd op een gemiddelde van 31,1 uur per week  voor 25 medewerkers.  Door  het UWV c.q. de Belastingdienst is van iedere werkgever het aantal verloonde uren op jaarbasis vast te stellen. Blijft een werkgever met 25 medewerkers of meer in gebreke, maar wordt in totaal het afgesproken aantal medewerkers met een arbeidsbeperking toch gehaald, dan zullen deze werkgevers niet geconfronteerd worden met een quotumheffing. De quotumheffing uit de Wet Banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten wordt geactiveerd op het moment dat de afgesproken aantallen niet gehaald worden. In 2017 zal voor het eerst van een quotumheffing sprake kunnen zijn.   
De banenafspraak is een landelijke afspraak en er wordt dus gekeken naar de landelijke voortgang. Regionale verschillen zijn daarbij niet van belang. Een baan van een werknemer met een arbeidsbeperking van 25 uur per week wordt gezien als één baan.  Er is veel discussie gevoerd over  het feit of een vanuit de Wsw-organisatie gedetacheerde Wsw-medewerker nu wel of niet meetelt als medewerker met een arbeidsbeperking binnen de inlenende organisatie. Uiteindelijk is bepaald dat dat wel het geval is. De Wsw-medewerker moet wel gedetacheerd zijn. Uitbesteed schoonmaakwerk aan een Wsw-organisatie telt voor de banenafspraak niet mee. 
Nu zijn de werkgevers aan zet, ook de overheidswerkgevers, om een bijdrage te leveren aan de banenafspraak. Zij moeten binnen de organisatie een medewerker met een arbeidsbeperking  plaatsen. Het is niet meer uit te leggen dat er bijna een half miljoen mensen met  een arbeidsbeperking zijn  waarvan een groot deel niet mee kan doen aan het arbeidsproces. Maakt onbekend onbemind? Schrikt het onbekende mogelijk af? Daar is in ieder geval  geen enkele reden toe. De wet biedt immers een goed vangnet voor de werkgever die een plek creëert voor een werknemer met een arbeidsbeperking.  
Iedereen heeft het tegenwoordig over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Dat is niet alleen Max Havelaar koffie schenken of kringlooppapier gebruiken. Dat is ook mensen met een arbeidsbeperking een kans geven op de arbeidsmarkt.