Van schoolbank naar beklaagdenbank

Mr. C. (Chantal) de Blaeij

Drie leerlingen molesteren in februari jl. een 12-jarige medeleerling op een middelbare school. Voor de directeur van de betreffende middelbare school in Rotterdam is maar één sanctie mogelijk: deze leerlingen dienen van de school verwijderd te worden. In december jl. een jongedame met zeer expliciete seksuele tweets. De inhoud van de diverse tweets is dusdanig schokkend, dat de schoolleiding van de betreffende middelbare school in Wassenaar besluit tot verwijdering van de betreffende jongedame. In november jl. een 16-jarige jongen die betrokken is geweest bij het opstellen van een zogenaamde "Bangalijst". 'Ongewenst en ontoelaatbaar gedrag tegenover zijn medeleerlingen', volgens de schoolleiding van de middelbare school in Gouda, met een verwijdering van de leerling tot gevolg. Betrokkenheid bij het tot ontploffing brengen van een nitraatbom in de centrale hal van de school, waarbij een medeleerling gewond raakte, is voor de Barneveldse schoolleiding reden geweest om tot verwijdering van de leerling over te gaan.

De besturen van de scholen in Rotterdam, Wassenaar, Gouda en Barneveld tolereerden het wangedrag van de betreffende leerlingen niet en verwijderden de leerlingen van de school. Gezien het wangedrag van de leerlingen lijken de besluiten tot verwijdering vrij logisch. Toch? Daar dachten de ouders van de betreffende leerlingen anders over. De ouders startten rechtszaken en de schoolbesturen belandden in het beklaagdenbankje.

Brandpunt wijdde er 16 juni jl. een uitzending aan, Staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker sprak dinsdag 18 juni jl. in het vragenuurtje zijn zorg uit en kranten kopten: "Ouders starten sneller een procedure tegen school".

Wat is uw positie als schoolbestuur?

Op een school rust een bijzondere zorgplicht ten aanzien van de gezondheid en veiligheid van alle leerlingen en medewerkers die aan haar zorg zijn toevertrouwd. Deze zorgplicht houdt in dat een school alle inspanningen moet verrichten die redelijkerwijze van haar kunnen worden gevergd om een veilig schoolklimaat te bieden voor alle leerlingen en medewerkers. Komt het veilige schoolklimaat in gedrang door (wan)gedrag van een leerling, dan dient een school zich in te spannen, om - wederom - een veilig schoolklimaat te creëren.

Bij de waardering van de ernst van het gedrag van de betreffende leerling en de te nemen maatregelen heeft het bevoegd gezag beleidsvrijheid. De rechter toetst deze beslissing slechts marginaal, zij het met een inhoudelijke toets voor wat betreft de redelijkheid van het besluit.

De beslissing tot verwijdering van een leerling van een school wordt door het bevoegd gezag genomen en is aan een aantal wettelijke voorwaarden gebonden. Deze voorwaarden verschillen tussen het basisonderwijs, het speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs.

In het Voortgezet onderwijs bepaalt artikel 14 van het Inrichtingsbesluit WVO dat het bevoegd gezag van een school pas tot definitieve verwijdering van een minderjarige leerling kan besluiten nadat deze en diens ouders in de gelegenheid zijn gesteld hierover te worden gehoord. Definitieve verwijdering van een leerplichtige leerling geschiedt pas na overleg met de Onderwijsinspectie. Definitieve verwijdering van een leerling op wie de Leerplichtwet van toepassing is, vindt bovendien niet eerder plaats dan nadat het bevoegd gezag ervoor heeft zorg gedragen dat een andere school bereid is de leerling toe te laten. En verder dient het bevoegd gezag de Onderwijsinspectie in kennis te stellen van de definitieve verwijdering. 

Artikel 15 van het Inrichtingsbesluit WVO bepaalt dat het besluit tot definitieve verwijdering van een leerling van een school schriftelijk en met opgave van redenen aan de leerling en/of ouders bekend wordt gemaakt. Binnen zes weken na bekendmaking kan bezwaar gemaakt worden bij het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag beslist binnen vier weken na ontvangst van het bezwaarschrift, maar niet eerder dan nadat de ouders in de gelegenheid zijn gesteld te worden gehoord en kennis hebben kunnen nemen van de relevante adviezen of rapporten. Het bevoegd gezag kan de desbetreffende leerling gedurende de behandeling van het bezwaar de toegang tot de school ontzeggen. Let wel, zolang de leerling op de school staat ingeschreven, rust op een school de plicht te voorzien in onderwijs. Daarbij valt te denken aan het verstrekken en nakijken van huiswerkopdrachten en toetsen, eventueel per e-mail. Vervolgens staat voor ouders en leerling de weg open naar de rechter.

De voorbeelden aan het begin van dit artikel maakten het al duidelijk: er gebeurt momenteel veel in de sector onderwijs. Capra volgt het voor u op de voet.