Bonaire beticht van misleiding Binnenlandse Zaken

Het bestuurscollege van Bonaire is in zwaar weer terechtgekomen door de dadendrang van een gedeputeerde die besluiten nam zonder zich daarbij te bekommeren over de wet- en regelgeving. Terloops liet hij na de eilandsraad te informeren en lichtte hij het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) onvolledig in.

Volgens gedeputeerde Elvis Tjin Asjoe was het een typisch geval van ‘nood breekt wet’ en handelde hij louter uit plichtsbesef. Het was evenmin de bedoeling om BZK-staatssecretaris Knops op het verkeerde been te zetten.

Niet het hele verhaal
In een brief van 18 april vroeg het bestuurscollege (BC) van het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) Knops om toestemming voor een onbegrote uitgave van 248.000 dollar conform artikel 24 van de Wet financiën BES. Het BC schreef dit bedrag als voorschot te willen verstrekken aan het olieoverslagbedrijf Bopec dat door ‘omstandigheden’ niet in staat zou zijn om een belastingaanslag op een gecharterde sleepboot tijdig te kunnen betalen.

In het schrijven aan Knops stelde het BC dat de Belastingdienst Caribisch Nederland het vaartuig aan de ketting wilde leggen en dat zonder operationele sleepboot grotere vracht- en cruiseschepen Bonaire uit veiligheidsoverwegingen moeten mijden hetgeen de kwetsbare eilandeconomie veel schade zou berokkenen.

De staatssecretaris verleende nog diezelfde dag toestemming voor de uitgave waarop het openbaar lichaam de belastingrekening van Bopec betaalde. Knops kreeg evenwel niet het hele verhaal te horen.

Rechtsgrond betwist
Bopec, een volle dochter van de noodlijdende Venezolaanse staatsoliemaatschappij PdVSA, is niet gecharmeerd. De directeur van het bedrijf, Edward Manuel, is zelfs ziedend van woede en vindt dat Knops is misleid door het BC: ‘Wij hebben de lokale overheid nooit om een voorschot gevraagd, hebben er ook niet voor getekend en betwisten bovendien de rechtsgrond van de aanslag en zijn dus ook niet van plan deze te betalen. Vanzelfsprekend gaat Bopec er niet mee akkoord dat op onze naam een voorschot is uitgeschreven.’

Manuel legt uit dat zijn bedrijf 43 jaar lang sleepboten in de vaart heeft gehouden om het aan- en afmeren van grote tankers bij de twee Bopec-steigers te faciliteren. ‘Omdat de sleepboten niet constant voor ons in de weer waren, verleenden zij ook diensten in de haven van Bonaire. Voor Bopec was dat een manier om de gemeenschap te helpen,’ aldus de directeur.

Kleiner bootje
Gezien de problemen in Venezuela ontvangt het olieoverslagbedrijf sinds ongeveer anderhalf jaar geen tankers meer. Zonder scheepsbewegingen was er ook geen reden voor Bopec om sleepboten in de vaart te houden. Het bedrijf besloot daarom de charterovereenkomst met Smit Antilles op te zeggen. Zowel de havenmeester als het bestuurscollege werden van het aanstaande vertrek van beide vaartuigen schriftelijk op de hoogte gebracht. ‘Dat bleek een probleem. Het gouvernement heeft ons vervolgens informeel gevraagd of wij geen oplossing wisten en misschien een kleiner bootje hier konden neerleggen. Of wat dat even wilden regelen.’

Manuel ging aan de slag en vond een Curaçaose rederij bereid een slepertje naar Bonaire te sturen: ‘Dat was een mooie oplossing want zo ik kon mijn bemanningen aan het werk houden, kon de haven open blijven en kon de rederij een schip exploiteren. Alleen, de Belastingdienst presenteerde ons als stank voor dank een rekening van bijna een kwart miljoen voor de invoer van de sleper. Dat was natuurlijk niet de bedoeling of de afspraak.’

Volle pond
De Douane- en Accijnswet van de BES-eilanden kent, zo blijkt, geen tijdelijke invoer. De Belastingdienst Caribisch Nederland legt desgevraagd uit dat een conserverende aanslag daardoor niet mogelijk is. Manuel begrijpt dat niet: ‘Decennialang hebben wij slepers van elders gecharterd en die werden naar verloop van tijd weer afgelost door andere boten. Nooit een aanslag gezien. En nu verwacht de Belastingdienst ineens dat we het volle pond betalen over de waarde van een sleepboot die niet van ons is, niet in het scheepsregister van Caribisch Nederland staat ingeschreven en straks ook weer vertrekt.’

Directeur Suldric Rojer van het slepersbedrijf Kompania di Tou Korsou (KTK) begrijpt er ook niets van: ‘Onze boten verrichten werkzaamheden in verschillende buitenlandse havens en de charteraar wordt nooit aangeslagen voor invoer. In uitzonderlijke gevallen moeten zij wellicht een borg betalen die ze dan weer netjes terugkrijgen nadat de boot is vertrokken.’

Toeristen
Terwijl Bopec de poot stijf hield, ging gedeputeerde Tjin Asjoe door de knieën. Hoewel de Belastingdienst het openbaar lichaam bij herhaling gewaarschuwd had dat het geen partij was in deze zaak, en zich er dus ook niet mee moest bemoeien, gaf de gedeputeerde opdracht de rekening namens Bopec te betalen onder het mom van een voorschot.

‘Zonder sleepboot gaat de haven dicht en is de economische schade niet te overzien. Toeristen blijven weg, de bouwsector valt stilt en de aanvoer van containers stopt. De haven is van levensbelang en er moest snel een besluit worden genomen waarbij wij ons niet konden bekommeren over alle punten en komma’s,’ aldus Tjin Asjoe.

De gedeputeerde hield in de eilandsraad vol dat hem niets te verwijten valt en hij Bonaire heeft behoed voor een ‘debacle’. Oppositieleider Clark Abraham vindt het ‘onvoorstelbaar’ dat het BC niet de moeite heeft genomen om de raad te informeren: ‘Deze kwestie is alleen aan het licht gekomen omdat het College financieel toezicht vragen begon te stellen over deze uitgavenpost die zij niet kon plaatsen. Dat bracht de bal aan het rollen.’

Gemeenschapsgeld
Inmiddels lijkt Tjin Asjoe, die gedurende bijna twee weken resoluut weigerde vragen hierover te beantwoorden, de ernst van de zaak te beseffen. De gedeputeerde verklaarde enkele dagen geleden, en na lang aandringen, dat hij nu het geld wil terugvorderen van de Belastingdienst en gaf toe dat het allemaal niet de ‘schoonheidsprijs’ verdient: ‘Fraai is anders maar er we hebben wel een gevaar afgewenteld door daadkrachtig op te treden.’

Abraham overweegt de eilandsraad voor een spoedvergadering bijeen te roepen om het BC ter verantwoording te roepen en alle betrokkenen te horen: ‘Niet alleen is Knops verkeerd ingelicht, maar ook zijn de waarschuwingen van de Belastingdienst genegeerd, is de eilandsraad buiten spel gezet en is er een kwart miljoen dollar aan gemeenschapsgeld verkwanseld door toedoen van een gedeputeerde die er bijna trots op is dat hij geen oog heeft voor regels, voorschriften en adviezen.’

Tjin Asjoe was de grote winnaar van de eilandsraadverkiezing van 20 maart jongstleden toen zijn partij ruim 40 procent van de kiezers achter zich kreeg met de belofte te breken met de oude politiek en openheid en behoorlijk bestuur na te streven. De partij is inmiddels ook verwikkeld geraakt in een ontluikend schandaal bij een overheids-NV waar volgens een forensisch boekhoudkundig onderzoek bijna vier ton uit de kas is geplukt door een ondernemer die eerder dit jaar de verkiezingscampagne van de MPB hielp financieren.