Ontdek de ins en outs van een bezwaarprocedure

Een besluit moet worden nageleefd en zo nodig worden gehandhaafd. Maar als burger bent u niet rechteloos. Meestal kunt u bezwaar maken. Maar wanneer precies? Wij leggen het uit.

Het maken van bezwaar

Regels en besluiten van de overheid moeten worden nageleefd en zo nodig worden gehandhaafd. Maar als burger bent u niet rechteloos. Meestal kunt u bezwaar maken bij het bestuursorgaan en daarna eventueel in (hoger) beroep gaan bij de bestuursrechter. Rechtsbescherming heet dat.

Verlengde besluitvorming

Als u bezwaar maakt, vraagt u eigenlijk aan het bestuursorgaan of het nogmaals naar het besluit wil kijken. De beslissing van het bestuursorgaan op een bezwaarschrift is dus een heroverweging/herstelmogelijkheid van het ‘primaire’ besluit. Alles komt opnieuw aan de orde, ook nieuwe feiten en omstandigheden. Als blijkt dat het ‘primaire’ besluit niet volgens de juiste procedure is genomen of onvoldoende is gemotiveerd, kan het bestuursorgaan er een beter besluit voor in de plaats stellen. Beslissen op bezwaar noemen we daarom ook wel verlengde besluitvorming.

Wanneer mag u in bezwaar gaan?

Bent u het niet eens met een besluit? In de volgende gevallen kunt u bezwaar maken als u belanghebbende bent:

• U bent het niet eens met de beslissing die het bestuursorgaan op uw eigen aanvraag heeft genomen.
• U bent het niet eens met een beslissing die het bestuursorgaan heeft genomen op aanvraag van iemand anders. Uw buren hebben bijvoorbeeld een vergunning gekregen om een dakkapel op hun huis te zetten.
• U ondervindt nadelige gevolgen van een beslissing die een bestuursorgaan uit zichzelf neemt.

Het is niet mogelijk bezwaar te maken tegen een besluit over algemene regels, zoals een verbod van de gemeente op loslopende honden. Dit besluit heeft namelijk niet alleen betrekking op u, maar op iedereen die in uw gemeente woont.

Het indienen van een bezwaar

Oké, u voldoet aan de voorwaarden voor het maken van bezwaar. Wat dan? De bezwaarfase begint met het indienen van een bezwaarschrift, waarin u de gronden van uw bezwaar vermeldt. Dit moet u doen binnen 6 weken nadat het besluit is genomen. Uiterlijk op de laatste dag van de termijn moet u het bezwaarschrift via e-mail of post verstuurd hebben.

Wordt een bezwaar behandeld?

Een bezwaarschrift wordt inhoudelijk behandeld als u aan alle eisen voldoet om bezwaar te mogen maken. Dat noemen we de zogenaamde ontvankelijkheidseisen. Een bezwaarschrift moet dus eerst ontvankelijk worden verklaard om vervolgens inhoudelijk behandeld te kunnen worden. De ontvankelijkheid wordt vastgesteld door antwoord te geven op de volgende vragen:

• Betreft het een besluit?
• Bent u belanghebbende?
• Bent u met uw bezwaar op tijd?
• Is er sprake van een geschil (procesbelang)?

Gegrond of ongegrond

Als uw bezwaar ontvankelijk is verklaard, is de volgende vraag: is uw bezwaar gegrond of ongegrond? Ofwel: is er reden om het bestreden besluit te herzien? Wordt die vraag met ja beantwoord, dan herroept het bestuursorgaan het ‘primaire’ besluit. Er komt dan een nieuw besluit voor in de plaats. Dit kan een ander besluit of hetzelfde besluit met verbetering/aanvulling van gronden zijn. Anders kwalificeert het bestuursorgaan uw bezwaar als ongegrond of in andere woorden: is er geen reden het bestreden besluit te herzien. 

De commissie bezwaarschriften

Voor de behandeling van bezwaar- en beroepschriften wordt meestal een commissie ingesteld. Dat is niet verplicht, maar het komt wel veel voor. De commissie adviseert meestal de burgemeester, het college en de raad over het te nemen besluit op een bezwaarschrift. De taak van de commissie is de bezwaarmaker en eventuele andere belanghebbenden te horen en daarover advies uit te brengen. Het bestuursorgaan hoeft dit advies niet op te volgen, maar moet wel goede argumenten aanvoeren om van het commissieadvies af te wijken.

De informele aanpak

Veel gemeenten proberen tegenwoordig – voordat een bezwaar aan de commissie wordt voorgelegd –  op informele wijze contact te leggen met de bezwaarmaker om te kijken of het geschil ook op een andere manier kan worden opgelost. Dat heeft in de praktijk geleid tot een aanzienlijke vermindering van het aantal bezwaarschriften dat nog via de formele procedure wordt afgehandeld.

Meer weten?

Bent u nieuwsgierig geworden naar de ins en outs van de bezwaarprocedure? Of wilt u gewoon meer weten over dit onderwerp? Volg dan onze trainingen Secretaris Bezwaarschriftencommissie of Medewerker Bezwaar en Beroep in het Sociaal Domein.