Beste bestuurders zijn verbinders zonder mening

Via onder andere een methode van 360 graden feedback kwam Binnenlands Bestuur tot de verkiezing van beste lokale bestuurder van 2014.

Besturen is niet voor lafbekken, zo zei Marco Florijn, oud-wethouder van Rotterdam en Leeuwarden, bij de bekendmaking van de Beste Bestuurder 2014, een prijs die door de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb in de wacht werd gesleept. Daadkracht wordt door de bestuurders van Nederland dan ook als een van de belangrijkste competenties gerekend, blijkt uit het onderzoek dat bureau Necker van Naem in opdracht van Binnenlands Bestuur verrichte voor de verkiezing van de Beste Bestuurder. Ook de competenties betrokken, communicatief, deskundig en integer scoorden hoog.

Vrijwel niet van belang vinden de bestuurders van Nederland karaktereigenschappen als analytisch, creatief, ondernemend en vernieuwend. Dat verbaasde ook de directeur van Necker van Naem, Roel Freeke. ‘Het lijkt erop dat de bestuurders van Nederland het liefst een communicatieve verbinder zonder eigen mening willen. Maar je kunt van de winnaar, Ahmed Aboutaleb, toch moeilijk zeggen dat hij geen eigen mening heeft.’

Geen vrouwen
Voorafgaand aan de bekendmaking van de winnaar ontstond er op de sociale media enige commotie over het feit dat op de lijst van 10 genomineerden voor de titel Beste Lokale Bestuurder geen enkele vrouw voorkwam. Freeke daarover: ‘Van het totaal aantal bestuurders in Nederland is 21 procent vrouw. In de top tien komen inderdaad geen vrouwen voor, maar als je de top 20 bekijkt, dan zijn vrouwen daarin met 7 plaatsen oververtegenwoordigd.’ Aan de verdeling tussen mannelijke en vrouwelijke stemmers kan het niet gelegen hebben dat vrouwen niet in de top 10 voorkwamen. Tachtig procent van de mannen stemden op mannen.

Tachtig procent van de vrouwen ook. Het feit dat vrouwen niet in de top tien stonden is dus toeval? ‘Getalsmatig wel’, zegt Freeke. ‘Maar inhoudelijk moeten we misschien concluderen dat het lokaal bestuur van Nederland mannen gewoon betere bestuurders vindt.’

Voor het onderzoek werden alle burgemeesters, wethouders, raadsleden, griffiers, gemeentesecretarissen, commissarissen van de koning, Statenleden en gedeputeerden benaderd met het verzoek om bestuurders uit de eigen gemeente en de gemeenten in de directe omgeving te nomineren. Dat leverde in totaal 1257 nominaties op. Positief gesteld: twee derde van de lokale bestuurders werd genomineerd. Negatief: 700 bestuurders werden door geen van hun medebestuurders voldoende gewaardeerd voor een nominatie.

Grote steden
Na telling zijn nog diverse correctiefactoren toegepast, onder meer voor gemeentegrootte en voor het feit of de stem van een coalitiegenoot of een oppositielid afkomstig was. Toch komen vrijwel alle genomineerden in de top 10 uit grote steden. Freeke: ‘Daar heb ik geen duidelijke verklaring voor. De wegingsfactoren zijn zo ingericht, dat een stem op een collegelid uit een gemeente met 23 raadsleden twee keer zo zwaar telt als een stem op een collegelid uit een gemeente met 46 raadsleden.

Uit de methode is dus geen verklaring te halen waarom in de top tien voornamelijk bestuurders van grote steden voorkomen. De enige verklaring die ik kan geven, is dat bestuurders uit grote steden veel regiozaken in hun portefeuille hebben en daardoor bekender zijn. Hun activiteiten krijgen meer aandacht.’

Sociaal scoort
Uit het onderzoek kwamen een aantal opvallende zaken naar voren. Van de tien wethouders die het hoogste in de ranglijst zijn geëindigd, beheren er acht portefeuilles in het sociaal domein. De hoogst geëindigde vrouw stond op nummer 11: wethouder Fleur Imming uit Amersfoort. Zij sleepte wel de prijs in de wacht in de categorie Beste Nieuwkomer. De enige burgemeester uit de G4 die ontbreekt, is de burgemeester van Den Haag Jozias van Aartsen. Hem vinden we terug op plek 58.

Nieuw & klein
Beste Bestuurder van een gemeente met minder dan 30.000 inwoners werd Petra Dassen-Housen van de Limburgse gemeente Beesel. Tweede werd burgemeester Miranda de Vries van Geldermalsen. Als derde eindigde wethouder Peter Verheij van Alblasserdam. Bij de Beste Nieuwkomers won wethouder Fleur Imming (Amersfoort). Wethouder Ron Dujardin (Etten-Leur) werd tweede. De derde plaats was voor wethouder Javier Cornelissen uit Almelo.