Verkenning klaar in alle provincies, Utrecht blijft moeilijk

Het duurde even, maar ook in Overijssel hebben de verkenners hun taak afgerond. BBB zit overal aan de onderhandeltafel. Ook PvdA, VVD en CDA timmeren goed aan de weg. Daarvoor moet vooral de PvdA opvallende offers brengen. Links en rechts wordt stikstofdoel ‘2030’ los gelaten. Toch wordt nog niet overal over een collegeakkoord onderhandeld. In de Utrechtse formatie blijft het moeilijk, en dus hebben BBB en GroenLinks huiswerk gekregen. Zij moeten aan de slag met gespreksnotities, voordat er naar coalitiepartners wordt gekeken.

Drenthe: burgerberaad over bestuursstijl

BBB, VVD, CDA en PvdA. Op advies van verkenner Astrid Nienhuis (VVD) zijn dit in Drenthe de formerende partijen. De formatie gaat de komende tijd verder met twee Drentse formateurs, Johan Baltes (VVD) en Roelie Goettsch (PvdA). De provincie Drenthe houdt op haar website nieuwsgierigen op de hoogte met een animatiefilmpje over het formatieproces en interviews met betrokkenen. Vorige week was BBB-fractievoorzitter Gert-Jan Schuinder aan de beurt om te reflecteren op het leven als Statenlid. De BBB-dynamiek is anders dan bij andere partijen, liet hij weten: “Bij ons kan het zo zijn dat de vergadertijd wordt ingekort omdat het melktijd is”. De formerende partijen willen graag na twee jaar in het college een evaluatiemoment inlassen. Volgens Schuinder is dat een ideale gelegenheid voor een burgerberaad over de ‘nieuwe bestuursstijl’.

Flevoland: college én CdK gezocht

Het is al even geleden dat verkenners Pieter van Maaren (CDA) en Herman Sietsma (ChristenUnie) een college van BBB, VVD, ChristenUnie, SGP en PVV aanbevolen. Bij het debat over hun advies gaf de ChristenUnie aan geen ‘gemakkelijke gesprekken’ te verwachten. Drie weken later blijken die gesprekken succesvol te zijn geweest. De vijf partijen gaan onderhandelen over een coalitie met ‘respect voor de medemens’. Naast een college, zoekt Flevoland ook een nieuwe commissaris van de Koning. Tijdens een bijzondere Statenvergadering bood kersverse BBB-fractievoorzitter Anja Keuter de profielschets aan aan Hanke Bruins Slot, de minister van Binnenlandse Zaken.

Friesland: 2030 hoeft niet

Het zorgde in de Tweede Kamer al voor pijnlijke confrontaties tussen PvdA’er Joris Thijssen, en D66-Kamerlid Tjeerd de Groot. “Ik hoop dat het een misverstand is”, zei De Groot over de keuze van provinciale PvdA’ers om ‘2030’ als stikstofdeadline los te laten. Daar lijkt het niet op, want na Drenthe volgt nu Friesland. Daar praat de PvdA met BBB, CDA en ChristenUnie. PvdA-fractievoorzitter Edou Hamstra liet op de radio weten: “Dat jaartal hoeft niet voor ons”. De flexibiliteit van de Friese PvdA lijkt het tempo van de formatie ten goede te komen. Volgens Hamstra zou er eind juni een nieuw college kunnen zijn. En D66’er De Groot? Die is wederom teleurgesteld, schrijft hij op Twitter: “Als je baantje belangrijker is dan je idealen, zal de natuur daarvoor boeten”.

Gelderland: formatiefase opstarten

Er is maar één meerderheidscoalitie mogelijk in Gelderland, concludeert verkenner Ank Bijleveld (CDA). Daarvoor moeten SGP en ChristenUnie aansluiten bij het ‘rechtse motorblok’ van BBB, CDA en VVD. Bijleveld constateert bij de vijf fracties ‘bereidheid’ om door te praten over een ‘akkoord op hoofdlijnen’. Bijleveld gaat door als formateur, en zal binnenkort de formatiefase ‘opstarten’. Opvallend: in Gelderland hebben GroenLinks en PvdA elkaar wél vastgehouden tijdens de verkenning.

Groningen: kritische gasgedeputeerde voorgesteld

Vier uur lang debatteren, terwijl er nog geen coalitieakkoord ligt. Het is niet heel gebruikelijk, maar in Groningen staat dan ook veel op het spel. Het debat over het advies van (in-)formateur Ard van der Tuuk (PvdA), om een ‘smalle meerderheidscoalitie’ van BBB, PvdA, Groninger Belang en ChristenUnie te vormen, ging alle kanten op. Volgens BBB-fractievoorzitter Gouke Moes moeten partijen met elkaar ‘het wiel een beetje opnieuw uitvinden’, want ‘wij denken dat dat wiel gaandeweg in de vorige periodes wat vierkant is geworden’. Hij kreeg stevige kritiek te verduren, onder meer van GroenLinks-fractievoorzitter Melissa van Hoorn. Zij vond het ‘wat ingewikkeld’ dat BBB graag ‘input’ wil ‘ophalen’ voor de formatie, ‘terwijl we nog geen helderheid hebben over het formatieproces’. Wat wel duidelijk is, is dat BBB Susan Top wil aanstellen als speciale gedeputeerde voor het gasdossier. Top was jarenlang secretaris van het Groninger Gasberaad. Zij vindt dat de overheid meer verantwoordelijkheid moet nemen bij het afhandelen van schade, en dat de aanpak ‘fundamenteel anders’ moet. Naast Top stelde BBB Henk Emmens voor als kandidaat-gedeputeerde. Dat zou voor hem een duobaan worden, want Emmens is ook verkozen voor het waterschap Noorderzijlvest.

Limburg: werken aan teamspirit

In Limburg onderzoeken informateurs Jan Schrijen (partijloos) en Petra Dassen-Housen (CDA) een coalitie van BBB, VVD, CDA, PvdA en SP. Ze werken uiteraard aan ‘inhoudelijke verdieping’, maar ook aan ‘teamspirit’. De partijen moeten elkaar ‘vertrouwen’, ‘iets gunnen’ en bereid zijn ‘een stabiele bestuurlijke koers uit te zetten voor Limburg’.

Noord-Brabant: onderhoudend en scherp

In Noord-Brabant is de inhoudelijke formatie van start, met BBB, VVD, PvdA en GroenLinks. Sprak verkenner Sacha Ausems (partijloos) eerder al over ‘parallelle werkelijkheden’ bij de formerende partijen, ook formateur Pieter Verhoeve (SGP) vindt de sfeer niet alleen ‘prima’, maar ook ‘onderhoudend en scherp’. Gelukkig was er ook nog tijd om te lachen tijdens de eerste gespreksdag. De ‘provinciale slechtvalk’, die een nest heeft in het provinciehuis, kwam even naar binnen kijken in de formatiezaal, liet Verhoeve op Twitter weten.

Noord-Holland: doorpraten met informateurs

Geen spannende ontwikkelingen in Noord-Holland. Dezelfde combinatie als in Noord-Brabant – BBB, VVD, PvdA en GroenLinks – praat daar onder leiding van Ankie Broekers-Knol (VVD) en Bernt Schneiders (PvdA) over een nieuw college.

Overijssel: eindelijk witte rook

Het duurde even, maar ook uit Overijssel kwam vorige week witte rook over een mogelijke coalitie. BBB, VVD, GroenLinks, PvdA en SGP moeten volgens verkenners Jolanda Waaijer (partijloos) en Wout Wagenmans (Gemeentenbelangen) doorpraten. De inhoudelijke verschillen tussen deze partijen lijken volgens de verkenners ‘overbrugbaar’. Net als in veel andere provincies, adviseren zij ook om halverwege de zittingsperiode het coalitieakkoord te evalueren.

Utrecht: onorthodoxe aanpak

De Utrechtse formatie verloopt tot nu toe hobbelig. De BBB houdt vast aan de VVD, GroenLinks doet hetzelfde met de PvdA. De formatie zit ‘op slot’, verzuchtte verkenner Danny de Vries (CDA) een paar weken geleden. Reden voor informateur Anne Lize van der Stoel om te kiezen voor een wat onorthodoxe aanpak. BBB en GroenLinks gaan de komende weken aan de slag met het schrijven van ‘inhoudelijke gespreksnotities’. Die gaan over allerlei onderwerpen, van natuur en landbouw tot ruimtelijke ordening, energie en bestuursstijl. Vervolgens kunnen andere partijen reageren op de notities, en op basis daarvan worden nieuwe ‘gesprekspartners’ voor de formatie gekozen. Het advies van Van der Stoel volgt op 22 mei.

Zeeland: wachten op verslag

In Zeeland praten BBB, SGP, CDA en VVD over collegevorming onder leiding van Gerard Rabelink (partijloos). Vooralsnog is niet bekend wanneer Rabelink met een verslag komt.

Zuid-Holland: geen mededelingen

Ook in Zuid-Holland is het even stil. Informateur Arie Slob spreekt met BBB, VVD, CDA, GroenLinks en PvdA. Hij verwacht rond 15 mei verslag te kunnen doen. Tot die tijd doet hij in principe ‘geen mededelingen over de voortgang.’